Natuurlijk is 2021 een nogal turbulent jaar geweest. Maar laten we het positief bekijken. Het afgelopen jaar heeft menstrual health echt de aandacht gekregen die het verdient. Op allerlei vlakken. Daarom: zeven dingen die we op menstruatiegebied liken.
Politiek
1. Geen tampontax meer in o.a. het Verenigd Koninkrijk
Tampons en maandverband zijn essentiële goederen, geen luxeproducten. Het duurde even, maar 2021 gaat de geschiedenisboeken in als het jaar dat het Verenigd Koninkrijk dan ein-de-lijk de omstreden tamponbelasting afschafte. Sinds 1 januari wordt er door de Britten geen 5% VAT (BTW) meer geheven op menstruatieproducten. Dat werd tijd. Vooral omdat de hele discussie in het VK begon, toen een studente zich afvroeg waarom voor helikopteronderhoud en Viagra – we noemen maar wat – wél het lagere BTW-tarief gold. Ze startte een petitie die viral ging en vele landen en Amerikaanse staten dwong het belastingstelsel te hervormen. Ka-ching!
2. Verplicht gratis menstruatieproducten op scholen
Nog eentje in de categorie ‘betalen om ongesteld te zijn’: dat hoeft niet meer in Nieuw-Zeeland. Sinds juni 2021 kunnen alle scholen in het land hun studenten gratis menstruatieproducten aanbieden. ‘Jongeren zouden hun opleiding niet moeten missen vanwege iets wat voor de helft van de bevolking heel normaal is’, aldus Jacinda Ardern, de premier van Nieuw-Zeeland. You go Jacinda! Schotland beet overigens het spits af met de wettelijke verplichting om gratis menstruatieproducten aan scholieren en studenten te verstrekken. Legio gemeenten, scholen en universiteiten – ook in Nederland – volgden dit voorbeeld op eigen houtje. Nog los van de vele andere politieke en particuliere initiatieven die er wereldwijd zijn om een einde te maken aan menstruatiearmoede.
Maatschappij
3. Een nieuwe definitie van menstruele gezondheid
Taal doet er toe. Ga maar na: schaamhaar en schaamlippen zijn alvast geen geuzennamen voor de vrouwelijke genitaliën. Want ga jij je eens even gauw schamen! Met menstruatie is het niet veel beter. Zo’n 5.000 eufemismen zijn er wereldwijd geteld waarmee we een volstrekt natuurlijk biologisch fenomeen proberen te omschrijven. Menstruerende vrouwen (M,V,X) zijn niet onrein. Daarom wordt er al langere tijd geprotesteerd tegen termen als ‘menstruele hygiëne’ en ‘hygiëneproducten’. De term menstruele gezondheid (menstrual health in het Engels) verdient de voorkeur. De definitie van ‘menstrual health is in 2021 officieel vastgelegd. Namelijk: ‘a state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity, in relation to the menstrual cycle’, aldus het Global Menstrual Collective.
Innovatie
4. Femtech: duurzame menstruatieproducten
De menstruele revolutie is sinds 2014 een feit. Elk jaar wordt winst geboekt. Ook 2021 bleek een goed jaar voor menstruatie-innovatie. In Tokio (Japan) zijn dispensers te vinden die gratis maandverband uitdelen als je een advertentie bekijkt. Geniaal. Over de hele wereld focust femtech zich sinds jaar en dag op duurzamere menstruatieproducten. Waren menstruatiecups en biologische menstruatieproducten tot voor kort hip and happening, de afgelopen maanden had menstruatieondergoed een momentum. Logisch; want comfortabel, modieus en ook nog beter voor het milieu. Wat wil je nog meer?
Maar goed. Voor wie duuzaam wil menstrueren is er tegenwoordig wel meer keuze. De trend van 2022? Good-old wasbaar maandverband misschien? Al hopen wij op meer medicatievrije vormen van menstruatiepijnbestrijding en op meer medische oplossingen voor serieuze menstruatieproblemen als endometriose, PMS, PMDD enzovoort. Okay, en op meer intelligent voorlichtingsmateriaal. Zoals de handige symptomenchecker bij hevig menstrueel bloedverlies (HMB) van de Nederlandse geneeskundestudent Yara Dixon.
5. Menstrual mansplaining is een no-go. Period!
Niet alle uitvindingen van 2021 waren fantastisch. Neem Pinky Gloves. Deze roze wegwerp menstruatiehandschoenen zouden vrouwen moeten dragen zodat ze ‘stijlvol’ en ‘hygiënisch’ hun tampon kunnen verwisselen. Uiteraard bedacht door een stelletje mannen. Het product, dat in april 2021 door de Duitse versie van het TV-programma Dragons’ Den werd gepresenteerd, overtuigde een van de mannelijke juryleden om € 30.000 te investeren in het bedrijf. Op social media werden de seksistische handschoentjes echter direct de grond in geboord. Geen mansplaining meer in 2021, vooral niet op het gebied van menstruatie! De uitvinders boden hun excuses aan en het bedrijf is inmiddels opgedoekt. Naar fabrikanten van menstruatieproducten die nog blauw bloed in commercials gebruiken, moest je in 2021 heel goed zoeken.
Wetenschap
6. Meer aandacht voor de menstruatiecyclus in medisch-wetenschappelijk onderzoek
Duizenden vrouwen wereldwijd meldden veranderingen in hun menstruatiecyclus na een inenting tegen Covid-19. Op zich niet heel positief, dit nieuws. Maar al deze meldingen zorgen – al is het via een omweg – wel voor meer aandacht voor de impact van de menstruatiecyclus in medisch-wetenschappelijk onderzoek. Een wake up call voor de wetenschap dus. En dat was wel eens tijd. De hele ‘gendergap’ is grotendeels gevolg van het feit dat de menstruatiecyclus voor het gemak uit wetenschappelijk onderzoek werd gelaten. Proefdieren zijn sinds jaar en dag mannelijk om ‘ruis’ te voorkomen. Zo kan het dat medicatie en behandelmethoden goeddeels op het mannenlijf zijn afgestemd. En dat de anticonceptiepil sind de jaren vijfig van de vorige eeuw hét middel is tegen allerhande ‘vrouwenkwalen’.
Maar er gloort licht aan de horizon. Meer studenten en scholieren hebben aandacht voor de impact van de menstruatiecylus. Het regent boeken, podcasts, platforms en mediapublicaties over het onderwerp. Er is als gevolg daarvan meer funding voor wetenschappelijk onderzoek. Omdat er meer publieke verontwaardiging is. Lang leve social media. Gynaecoloog Marlies Bongers ontvangt de Elst Borst Oeuvreprijs voor het bespreekbaar maken van menstruatieproblemen en farmacoloog Antoinette Maassen van den Brink kreeg dit jaar de Corrie Hermann Prijs uitgereikt voor haar onderzoek naar menstruele migraine. Naar de impact van de menstruatiecyclus op hartziekten wordt onderzoek gedaan. WomenInc belooft het onderwerp eindelijk op de kaart te gaan zetten. Zorg zelf ook voor nog meer aandacht voor vrouwspecifieke gezondheidsproblemen door deze petitie van Mirjam Kaijer te ondertekenen. Bij 40.000 handtekeningen stappen de initiatiefnemers naar de politiek.
Cultuur
7. Menstruatiearmoede op het filmfestival
In september 2021 ging de korte film Vlekkeloos in première op het Nederlands Filmfestival. Vlekkeloos, door regisseur Emma Branderhorst, gaat over menstruatiearmoede. De 15-jarige Ruby wordt voor het eerst ongesteld, maar heeft geen geld voor tampons of maandverband en wil haar hardwerkende moeder er ook niet mee lastig vallen. Spotless, zoals de Engelstalige titel luidt, is in februari 2022 op het filmfestival van Berlijn te zien.
Meer?
Period-jaaroverzicht 2019 (zoek de verschillen)
Illustratie: Shutterstock
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
