Op het eerste gezicht lijkt de beroemde Joodse onderduikster uit de Tweede Wereldoorlog niets met tampons of maandverband te maken te hebben. Maar wat Anne Frank tot inspiratie van tamponfabrikanten maakt, is dat ze zo openhartig over haar menstruatie schreef.
Dagboekfragmenten
In het dagboek dat ze van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944 bijhield – en dat ze ook wel Kitty noemde – valt te lezen: ‘PS. Ik heb je nog vergeten het gewichtige nieuws te vertellen dat ik waarschijnlijk gauw ongesteld word. (…) Ik kan het haast niet afwachten het lijkt me zo gewichtig, alleen jammer dat ik nu geen damesverband kan dragen want dat krijgt men ook niet meer, en die stokjes van mama kunnen alleen vrouwen dragen die al eens een kind gehad hebben.’ Ook dit fragment van 5 januari 1944 gaat over haar menstruatie: ‘Telkens weer als ik ongesteld ben – en dat is nog maar drie keer gebeurd – heb ik het gevoel dat ik ondanks alle pijn, narigheid en viezigheid, een zoet geheim met me meedraag en daarom, al heb ik er niets dan last van, verheug ik me in zekere zin altijd weer op de tijd dat ik weer een geheim in me zal voelen.’
Anne’s Dag
In de jaren ’60 werd haar dagboek in het Japans vertaald. Al gauw werden de boeken daar razend populair en leidde Anne Frank’s enthousiasme en openhartigheid over menstruatie tot een cultuurshock. En zelfs tot een nieuw synoniem: ‘ongesteld’ wordt in Japan ook wel ‘Anne no hi’ ofwel ‘Anne’s Dag’ genoemd. Ook fabrikanten wilden een graantje meepikken van de Japanse obsessie met Anne Frank: in 1968 bracht o.b. speciaal voor de Japanse markt ‘Anne tampons’ uit (met vingerbeschermers voor het inbrengen). De productie van deze tampons werd stopgezet toen het Anne Frank–fonds in Zwitserland ervan hoorde en er niet bepaald over te spreken was. Op onder meer Etsy en Ebay kom je nog wel eens vintage verpakkingen tegen.
Hedendaagse inspiratiebron
Anne Frank’s openhartigheid blijkt nog steeds inspiratie voor tamponfabrikanten. Entrepreneur Valentina Milanova zegt van menstruatie weer iets te willen maken waar je je op kan verheugen, net zoals Anne dat deed. Haar bedrijf Daye produceert tampons met 30% cannabidiol (CBD) die moeten helpen tegen menstruatiekramp. (Niet te verwarren met de vaginale zetpillen tegen menstruatiekramp met zowel THC als CBD die al op de markt zijn.) Ze wilde haar producten eigenlijk onder de naam Anne’s Day gaan verkopen, als eerbetoon. Milanova las het dagboek van Anne Frank toen ze 13 was – Anne’s positieve kijk op menstruatie en de overgang van meisje tot vrouw maakte diepe indruk op haar. Maar ook Milanova ontdekte dat het boegbeeld van de Tweede Wereldoorlog als boegbeeld van je tamponmerk kiezen, niet per se positieve media-aandacht oplevert.
Anne Frank gecensureerd?
Waar de een de openhartigheid van Anne Frank graag naar voren schuift, veegt een ander deze juist graag onder het tapijt. In bibliotheken van Amerikaanse scholen blijken de dagboeken van Anne Frank namelijk geregeld te zijn gecensureerd. Niet om tere zieltjes te beschermen tegen heikele thema’s als de Holocaust, maar omdat ze openhartig schrijft over seksualiteit en menstruatie. Als het op menstruatie aankomt is Het Achterhuis niet het enige boek op de zwarte lijst. Are You There God? It’s Me, Margaret van Judy Blume staat nog steeds in de top 100 cab ‘challenged books’. Evenals het brave voorlichtingsboek What’s Happening to my Body? van Lynda Madaras. En Harry Potter. Om censuur in de literatuur tegen te gaan organiseert de American Library Association al sinds de jaren tachtig elk jaar de Banned Books Week, in de laatste week van september. Must-read: de jaaroverzichten met boeken die het vaakst zijn verbannen.
Boekentip: Anne Frank Verzameld werk, uitgegeven onder auspiciën van het Anne Frank fonds Basel door Prometheus. Te koop bij Bol.com.
Lees ook:
Boekje voor het bloeden
Met andere woorden
Geen gespreksonderwerp
10 Redenen om wel blij te zijn met je menstruatie
Wietpil als pijnstiller? (2)
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
