Net zoals de seizoenen (winter, lente, zomer, herfst), windrichtingen (noord, oost, zuid, west) en maanstanden (volle maan, laatste kwartier, nieuwe maan, eerste kwartier) kun je ook de menstruatiecyclus in vier fasen verdelen. De gemiddelde menstruatiecyclus duurt dus 4 x 7 dagen = 28 dagen. Dat staat in elk biologieboek. Maar anders dan je zou denken duurt niet elke fase een week.
Er is geen vrouw die haar biologische klok gelijk kan zetten op gemiddelden. Slechts een klein groepje menstrueert in zo’n ijzeren ritme van 28 dagen. Daarbij geldt dan ook nog de natuurwet dat je menstruatiecyclus niet je hele vruchtbare leven hetzelfde blijft. Aan het begin en aan het einde van je menstruele loopbaan is er soms geen lijn in te ontdekken. Door hormoonschommelingen is er soms geen eisprong, met als resultaat een menstruatie waaraan geen einde lijkt te komen. Alles tussen de 21 en 36 dagen wordt daarom als ‘normaal‘ beschouwd.
Voor een recent in Nature Digital Medicine gepubliceerde studie werden de cycli van 124.648 Zweedse, Amerikaanse en Britse gebruikers van een cyclusapp vergeleken. Wat blijkt? Maar 13% van de meer dan 600.000 cycli die werden vergeleken is 28 dagen. Het heeft er alle schijn van dat de gemiddelde lengte van een menstruatiecyclus 29,3 dagen is. Leuk feitje: de maancyclus is 29,5 dagen.
1. Menstruatie fase
Dag één van de menstruatie is ook dag één van de menstruatiecyclus. De baarmoeder stoot de onbevruchte eicel en het opgebouwde slijmvlies (endometrium) af. Tegelijkertijd met die grote schoonmaak rijpt in de eierstokken een nieuwe voorraad eicellen. Eicellen zijn de grootste cellen van het menselijk lichaam. Je kunt ze in principe zonder microscoop zien.
2. Pre-ovulatoire fase
Een rijpende eicel wordt omgeven door een membraam dat de cel van voeding voorziet. Zo’n eiblaasje of ‘Graafse follikel’ is een klein oestrogeenfabriekje. Eén van die Graafse follikels groeit uit tot de dominante follikel, deze mag straks tijdens de eisprong van de duikplank. Tot die tijd blijft de productie van oestrogeen stijgen waardoor het baarmoederslijmvlies dikker wordt. Veel vrouwen krijgen in deze fase meer zin in seks. Dat is geen toeval, de kans op zwangerschap is rond de ovulatie het hoogst.
3. Ovulatoire fase
Zo rond dag 14 is het tijd voor de ovulatie, alias eisprong. De lichaamstemperatuur stijgt iets en sommigen voelen een lichte kramp. De dominante follikel daalt via een van de eierstokken af naar de baarmoeder, een reis van ongeveer tien dagen. Het lege eiblaasje dat in de eierstok achterblijft (het corpus luteum) produceert vervolgens progesteron. Zolang het progesteronniveau stijgt, krijgen de hersenen een sein dat ze geen follikel stimulerend hormoon (FSH) moeten aanmaken.
4. Premenstruele fase
Is het geen enkele zaadcel gelukt de eicel te overmeesteren? Dan krijgen de hersenen het signaal dat het wel een tandje minder kan met de hormoonproductie. De oestrogeenproductie raakt in een vrije val en progesteron krijgt de overhand. Zo wordt het lichaam gereset voor een nieuwe zwangerschapskans. Het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten en het hele circus begint weer van voor af aan.
Weetje: je kunt de menstruatiecyclus ook in twee fasen verdelen. De folliculaire fase is het eerste deel van de cyclus, de periode tussen menstruatie en ovulatie. De luteale fase is het laatste gedeelte van de cyclus: de periode tussen ovulatie en menstruatie.
Illustratie: Shutterstock.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan op onze contactpagina.
Lees ook:
Maan(d)verband
Menstruatie in gebarentaal
Omgekeerde menstruatie
Normaal/abnormaal
