De menarche (eerste ongesteldheid) wordt traditiegetrouw beschouwd als het moment waarop een meisje vrouw wordt. Wat betekent dit voor transgenders en hoe kijken zij daar tegen aan? Veel transmannen menstrueren namelijk nog en veel transvrouwen worden juist niet ongesteld.

Volgens Louie Stafford, Trans Programme Co­ordinator bij de LGBT Foundation in Manchester, voelen transgenders zich hierdoor nog meer ‘anders’. Voor transmannen en andere mensen die niet in de hokjes ‘man’ of ‘vrouw’ passen, kan menstruatie een bron van schaamte zijn en maken dat ze zich nog verder vervreemd voelen van hun lichaam. Stafford heeft veel ervaring met werken in de transgemeenschap, met name met jongeren. ‘Vooral de puberteit kan een hele moeilijke periode zijn,’ legt hij uit. ‘Mensen met genderdysforie, die zich niet thuis voelen in hun eigen lichaam, kunnen in de puberteit nog meer het idee krijgen dat ze in het verkeerde lichaam opgroeien, wat voor veel stress kan zorgen.’ De eerste ongesteldheid wordt beschouwd als een overgangsritueel. Na de menarche ben je een vrouw, of je dit nu wilt of niet.

Menstruatieproducten: roze & vrouwelijk

Vaak blijft een transman menstrueren, soms ook na zijn transitie. Het gebrek aan genderneutrale hygiëneproducten kan dan een probleem zijn. In de winkel zijn tampons en maandverband meestal te herkennen aan hun typisch vrouwelijke kleuren; verpakkingen zijn versierd met fleurige roze bloemetjes en schattige paarse vlindertjes. In advertenties voor sanitaire producten komen vrijwel alleen cis vrouwen (wier geboortegeslacht vrouw is en die zich ook vrouw voelen) voor. Vanuit marketinggronden is dit logisch, aangezien de meeste maandverbandgebruikers cis vrouwen zijn. Maar deze reclames geven de diversiteit van de hygiëneproductengebruikers niet volledig weer. Het Amerikaanse label Thinx verkoopt sinds kort een gender neutrale short, de slogan ‘voor vrouwen die menstrueren’ is voor de gelegenheid omgedoopt in ‘voor mensen die menstrueren.’

Een transvrouw kan zich buitengesloten voelen omdat ze niet menstrueert

Voor transvrouwen kan menstruatie een nog veel gecompliceerder onderwerp zijn. Een transvrouw kan zich buitengesloten voelen omdat ze niet menstrueert, alsof ze hierdoor geen ‘echte’ vrouw is. Voor de meeste mensen is vrouwelijkheid iets dat je bij je geboorte meekrijgt, iets dat makkelijk te herkennen is aan biologische processen zoals menstruatie. Uiteraard zullen veel transvrouwen ook opgelucht zijn dat ze geen maandelijkse krampen hebben. Maar toch, menstruatie is iets dat in alle culturen symbool staat voor vrouwelijkheid.

United Media Publishing gebruikte dit gegeven voor een grap. Het bedrijf zou een transgender tampon hebben: hierdoor zouden transvrouwen ook ‘kunnen genieten van de mooie vrouwelijke gebeurtenis van het maandelijkse bloedverlies’. Uiteraard was dat sarcastisch bedoeld. Maar toch, het bericht laat zien dat vrouw-zijn in deze maatschappij eigenlijk neerkomt op het ervaren van biologische processen (menstruatie) en het hebben van een baarmoeder.

Stafford: ‘Het is  belangrijk dat we menstruatie geen bepalende factor van vrouwelijkheid maken.’ Het is makkelijk om in het dagelijks leven transgender-positieve taal te gebruiken wanneer je over ongesteldheid praat. ‘Hierbij gaat het er niet om dat je de boodschap afzwakt, maar dat je andere mensen niet buitensluit,’ legt hij uit. ‘Als een maatschappij moeten we ervoor zorgen dat transgenders ook worden gehoord in period positive discussies. Wij als individuen moeten begrijpen dat de taal die we gebruiken de kracht heeft om andere personen in onze groep op te nemen of juist buiten te sluiten; we moeten ons bewust zijn van de woorden die we gebruiken.’

In Nederland zet de Stichting Transgender Netwerk Nederland zich in voor de emancipatie van transgenders. Kijk voor informatie op Transgendernetwerk.nl.

Lees ook:
Behandel me als een dame
Man-struatie (1)
Je cyclus beïnvloedt …creativiteit
Je cyclus beïnvloedt …shopgedrag
Je cyclus beïnvloedt … strijdlust

Illustratie Shuttestock

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.