Gemiddeld verzuimen vrouwen zo’n 1,3 dagen per jaar vanwege hun menstruatie, leert de uitkomst van een grootscheepse enquête onder leiding van gynaecoloog Bertho Nieboer van Radboudumc. Productiviteitsverlies door ‘ziek zijn op de zaak’ is vele malen groter. Zeven keer maar liefst, want 8,9 dagen per jaar. De onderzoeksresultaten werden eind juni gepubliceerd op The BMJ Open.
Van de 32.748 Nederlandse vrouwen tussen de 15 en 45 jaar die in 2017 een uitgebreide online enquête invulden, gaf 13,8% aan dat zij zich soms ziek melden tijdens hun menstruatie. Voor 3,4% van de ondervraagden is dit zelfs elke of bijna elke maand het geval. Gemiddeld genomen verzuimen vrouwen 1,3 dagen per jaar vanwege hun menstruatie. Preciezer: 0,9 dagen per jaar voor de werkenden en 1,6 dagen per jaar voor scholieren en studenten. De leeftijdsgroep tot 21 jaar rapporteerde vaker ziekteverzuim als gevolg van menstruatiegerelateerde symptomen dan andere leeftijdsgroepen.
Naar afwezigheid vanwege klachten die niet menstruatiegerelateerd zijn, is ook gekeken. Dat levert volgens de onderzoekers 3,3 verzuimdagen op per jaar; 3,5 voor de werkenden en 4,3 voor de studenten en scholieren. We citeren het onderzoeksrapport: 22% van het totale aantal ziekmeldingen onder werkenden en 24% van dat onder scholieren en studenten is het gevolg van menstruatieproblemen.
Met 65 menstruatiedagen per jaar lijkt 1,3 verzuimdag mee te vallen
Terug naar het menstruatieverzuim. Met zo’n 65 menstruatiedagen per jaar (en dan rekenen we de beruchte premenstruele fase die voorafgaat aan zo’n 13 keer ‘ongesteld zijn’ per jaar niet eens mee) lijkt die 1,3 dag per jaar mee te vallen. Maar productiviteitsverlies door zogenaamd presenteïsme – ziek op de zaak of op school zitten – blijkt een groter probleem dan afwezigheid door ziek melden ofwel absenteïsme, is de conclusie. Maar liefst 80,7% van de ondervraagden meldt verminderde productiviteit, gemiddeld 23,3 dagen per jaar. Een gemiddeld productiviteitverlies van 33% komt neer op zo’n 8,9 dagen productiviteitsverlies per jaar als gevolg van presenteïsme.
Is men daar eerlijk over? Nou nee. Als vrouwen zich vanwege hun menstruatie ziek melden van school of werk, dan is gemiddeld 20,1% open over de daadwerkelijke reden; 46,4% beperkt zich tot het noemen van het symptoom, zoals hoofdpijn of buikklachten, 27,7% noemt helemaal geen reden en 5,8% verzint een smoes. Opmerkelijk: de leeftijdsgroep tot 21 jaar is minder open over de eigenlijke absentiereden (12%) dan de groep vanaf 21 jaar (27%). Menstruatieschaamte wordt blijkbaar nog altijd van generatie op generatie doorgegeven. Je zou zo langzamerhand iets meer menstruatietrots verwachten. Men weet waar het fenomeen voor dient. Bertho Nieboer: ‘We zitten in de 21ste eeuw en we durven er blijkbaar nog steeds niet openlijk over te praten.’
In het online onderzoek werd vrouwen gevraagd onder welke omstandigheden zij beter zouden functioneren. Het merendeel van de ondervraagden (67,7%) gaf aan dat zij meer flexibiliteit zouden willen in de invulling van taken en werktijden. Zoals de mogelijkheid minder fysiek belastend werk te doen (32,1%), meer tijd voor persoonlijke verzorging (28,3%) of de mogelijkheid om een dag vrij te nemen en deze later in te halen (11,5%). De mogelijkheid van een dag menstruatieverlof zonder consequenties is een wens van 32,8% van de ondervraagden. Staat tegenover: voor 27,2% hoeven de arbeidsomstandigheden helemaal niet te worden aangepast. Het merendeel van de vrouwen (79,7%) zou menstruatieklachten openlijk met de bedrijfsarts bepreken; 56,7% denkt dat dit menstruatieproblemen beter op de kaart zou zetten.
Slechts 48,6% is open over menstruatieproblemen tegen familie of vrienden
Het eerste deel van de onderzoeksresultaten – die maart dit jaar in het American Journal of Obstetrics & Gynecology werden gepubliceerd – bevestigde al dat menstruatieproblemen veelvuldig voorkomen. Van de meer dan 40.000 vrouwen die de uitgebreide online enquête invulden, rapporteerde 85% buikpijn, 77% psychische klachten, 71% moeheid, 59% rugpijn, 56% hoofpijn, 54% een te hevige menstruatie. Maar liefst 38% ondervindt zoveel klachten dat de agenda hierop moet worden aangepast. Slechts 48,6% is daar vervolgens open over tegen familie of vrienden. De helft van de vrouwen met menstruatieklachten praat daar helemaal niet over. Met alle gezondheidsrisico’s tot gevolg, omdat onderliggende medische problemen daardoor wellicht over het hoofd worden gezien.
Hoeveel productiviteitsverlies en ziekteverzuim deze klachten opleveren is nu ook ietsje duidelijker. Deze kwestie was nog niet eerder op deze schaal onderzocht. Kleine disclaimer: vanwege de zogenoemde selectiebias zullen vrouwen met klachten eerder geneigd zijn geweest de enquête in te vullen. Staat tegenover: niet eerder was er zo’n grootschalig onderzoek naar menstruatieproblemen gedaan. De nieuwe onderzoekscijfers geven handvatten voor discussie én dus voor verbetering.
Aandacht voor de impact van menstruatieproblemen is dringend gewenst. Vooral in de leeftijdscategorie jonger dan 21 jaar, zo concludeert het onderzoeksteam, waarin diverse gynaecologen en bijvoorbeeld ook de Endometriose Stichting participeerden. Daarnaast zou naar betere behandelopties bij menstruatieklachten én naar mogelijkheden voor meer flexibiliteit op de werkvloer en op school moeten worden gekeken.
Bron: Schoep ME, Adang EMM, Maas JWM, et al; Productivity loss due to menstruation-related symptoms: a nationwide cross-sectional survey among 32 748 women; BMJ Open 2019;9:e026186. doi: 10.1136/bmjopen-2018-026186
Meer over verlof, verzuim & klachten:
Wat? is het zo erg?
Menstruatieverlof: ja of nee?
Menstruatieles van de fabrikant?
Woord van het jaar: menstruatiearmoede
Photo by JESHOOTS.COM on Unsplash
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.