Iedereen herinnert zich haar eerste menstruatie, toch? Denk je met trots terug aan de eerste keer? Met afgrijzen? Hoe jong was je? De Britse kunstenaar Pippa Robinson verzamelt menarcheverhalen uit alle tijdperken voor een sociaal kunstproject. Je kunt participeren.
‘Ik ben ervan overtuigd dat iedereen een verhaal te vertellen heeft en dat die verhalen niet alleen van waarde zijn voor de verteller zelf, maar voor de hele samenleving,’ zegt Pippa Robinson (foto onder). ‘In mijn werk probeer ik die individuele verhalen in een sociaal historisch kader te plaatsen. Dat doe ik allereerst door verhalen op te tekenen die anders misschien over het hoofd zouden worden gezien, en dus vergeten. Stemmen die zijn verstomd probeer ik op een creatieve manier weer zeggingskracht te geven.’
‘Als een kind van de seventies uit een ietwat bedompt milieu kreeg ik zelf weinig uitleg over menarche en puberteit’
Voor haar nieuwste One Story-project zoekt Pippa vrouwen tussen de 14 en 90 jaar die over hun eerste keer menstrueren willen vertellen. Op die manier wil ze in kaart brengen hoe we tegen menstruatie en tegen de menarche in het bijzonder hebben aangekeken, de afgelopen tachtig jaar. Doel van het project, dat zal geen verrassing zijn: ‘Het taboe helpen doorbreken en bijdragen aan een positievere kijk op menstruatie.’
‘Als een kind van de seventies uit een ietwat bedompt milieu kreeg ik zelf weinig uitleg over menarche en puberteit. De eerste menstruatie werd in elk geval niet gezien als iets om te vieren. In de loop der jaren ben ik mijn menstruatiecyclus beter gaan begrijpen en kan ik er beter op anticiperen. Die oerkennis komt van pas in mijn creatieve werk, maar helpt me ook in de relaties die ik heb met anderen. Nu mijn oudste dochter op haar puberteit afstevent, zoek ik naar positieve manieren om die overgang te vieren van meisje naar vrouw.’
#MyMenarche
Participeren in het project? Upload je menarcheverhaal dan in het Engels via my-menarche-live (met geboortejaar en initiaal; je blijft verder anoniem!) of deel je verhaal met de hashtag #MyMenarche op Twitter. Beginnetje nodig? Houd het simpel. Vertel gewoon hoe oud je was toen je voor het eerst menstrueerde. Begreep je wat er gebeurde? Kreeg je steun – praktisch en emotioneel? Hoe voelde je je? Wie vertelde je er het eerst over? Was het een positieve ervaring? Hoe zou jij iemand voorbereiden op de eerste keer? Op one-story.co.uk vind je alvast een prachtige verzameling menarcheverhalen, uit verschillende decennia. Ter inspiratie selecteerden we er twee.
De eerste keer van J (1944)
Ik was 14 toen ik voor het eerst ongesteld werd, als laatste van een klas van 32 meisjes. Ik herinner me de vernedering toen mijn gymleraar vroeg wie nog niet menstrueerde en ik als enige mijn hand opstak. Het was eind jaren vijftig. De enige bescherming die er toen was, was maandverband van Dr. Whites. Dit maandverband was er alleen in de maat Enorm. Toen ik er een probeerde, voelde ik het verband bij elk stap kwispelen als een hondenstaart. Duidelijk zichtbaar.
Op een avond ging ik naar de wc en ontdekte ik een bloedvlek. Ik kan je niet vertellen hoe opgelucht ik me voelde. Mijn moeder gaf me een verband en een ‘riem’; een elastisch roze ding. Ik rende naar de woonkamer en vertelde mijn vader opgewonden dat mijn menstruatie was begonnen. Hij knikte alleen, zonder zijn ogen van de tv te halen.
‘Fluisterend drukte ze me op het hart om tijdens mijn menstruatie niet te baden of mijn haar te wassen’
Oma was ook in de woonkamer. Toen mijn vader de kamer verliet fluisterde ze me bestraffend toe dat deze informatie privé was en zeker niet bestemd voor mannen-oren. Normaal gesproken was ze nogal zachtaardig, dus haar strenge toon verraste me. Nog altijd fluisterend drukte ze me op het hart om tijdens mijn menstruatie niet te baden of mijn haar te wassen.
Ik kon niet wachten tot de school begon, zodat ik het aan iedereen kon vertellen. Weet je nog hoe het voelde om naar school te gaan op je verjaardag; dat gevoel speciaal te zijn? Dat is hoe ik me voelde. Maar ik vermoed dat de ‘kwispelende staart’ van Dr. White mijn nieuwtje al verraadde voordat ik het kon vertellen.
De eerste keer van P (1974)
Toen ik een tiener was, vond ik thuis een boek met de titel ‘Heb je het al’? Of het boek met opzet was neergelegd zodat ik het zou vinden of dat het van mijn zus was, wist ik niet. Het was de enige informatie die ik over menstruatie zou krijgen. Ik herinner me dat er allerlei nuttige dingen in werden beschreven, zoals de namen van de vrouwelijke geslachtsdelen en hoe je bloed uit lakens kon wassen met zout en koud water. Inherent aan dit alles was het sterke gevoel dat dit privé-informatie was, iets dat verborgen moest blijven en dat niet openlijk kon worden besproken.
Ik herinner me dat ik werd overspoeld door een diep gevoel van schaamte over al die ‘vrouwelijke’ zaken. Signalen uit de omgeving, van mijn familie en uit de samenleving, leken te bevestigen dat er iets schandelijks en zwaks kleefde aan het ‘vrouw zijn’. Ik had het grootste deel van mijn jeugd als een tomboy doorgebracht en een ‘meisje’ worden – laat staan een ‘vrouw’ – was een pijnlijke overgang.
‘Ik had het grootste deel van mijn jeugd als tomboy doorgebracht en een ‘meisje’ worden – laat staan een ‘vrouw’ – was een pijnlijke overgang’
Toen ik naar de middelbare school ging, begon ik met diëten en calorieën tellen, ik denk dat het me een beetje controle gaf in een leven dat helemaal uit de hand leek te lopen. (…). Ik was dankbaar voor ‘het boek’ dat het een bijbel vol informatie was. Zonder dat was ik reddeloos verloren. Maar het gevoel dat je je menstruatie zo goed mogelijk voor de buitenwereld moest verbergen, was nooit ver weg. Ik herinner me dat ik op school een meisje had gezien met een doorlekvlek in haar rok; als mij dat toen was overkomen was ik door de grond gezakt van schaamte.
Tijden veranderen. Dertig jaar later houd ik ervan een vrouw te zijn en een maandelijkse cyclus te hebben. Hoe meer ik de verschillende seizoenen en tempo’s van mijn cyclus begrijp, hoe meer ik me verbonden voel met de natuur, met mijn intuïtie en met mijn vrouwelijke kracht. Ik heb twee dochters en we praten vaak over menstruatie. Ik hoop dat hun menarche geen schaamtegevoel zal opleveren, maar feestelijk zal worden verwelkomd.
Meer ervaringsverhalen:
Beste Ongesteldheid, door Yayeri van Baarsen
Mijn Cyclus & ik, door Mariette Reineke
Menstruatievakantie na chemo, door Cruz Santana
Reden voor een feestje, door Robyn Jones
Bloody Sunday, door Sarah Sahagian
Voor Period! bloggen? Kijk hier
Foto opening: Shutterstock. Overig beeld: Pippa Robinson/My Menarche.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
