– DOOR HILDA ALBERDA –
Menstrual Hygiene Day (MH Day) op 28 mei is ook dit jaar belangrijk. Menstruatie is nog steeds gestigmatiseerd. Ook in Nederland. Waarom eigenlijk? Ongesteld zijn is ongemakkelijk, maar het is een natuurlijk deel van het leven; een teken van gezondheid en vruchtbaarheid. Daar zou je eerder trots op moeten zijn. Het zou niet iets moeten zijn dat je geheim moet houden. Vooral omdat naar schatting 1,8 miljard meisjes en vrouwen, transgender mannen, interseksuelen en gender-non-binaire personen in de vruchtbare leeftijd menstrueren (cijfers UNICEF).
Helaas is menstruatie in de meeste culturen in de wereld een taboeonderwerp. Dat heeft invloed op het vertrouwen, het welzijn en op de participatie van vrouwen; zowel in het sociale als het economische verkeer. Dit tast de gendergelijkheid aan. Het doorkomen van de menstruatieperiode is nog moeilijker voor de naar schatting 500 miljoen vrouwen en meisjes, die geen toegang hebben tot gendergevoelige faciliteiten en menstruatieproducten van hun keuze (FSG, 2020). Wanneer sociale en culturele normen en praktijken het moeilijk maken om gezond te blijven en je goed te voelen, is het extra moeilijk om tijdens de menstruatie je zelfverzekerd te voelen en volledig te blijven deelnemen aan het dagelijks leven.
‘MH Day is belangrijk omdat vrouwen en meisjes simpelweg niet stoppen met bloeden tijdens een crisis’
De hele wereld heeft op dit moment te maken met de uitbraak van COVID-19. Mensen worden niet alleen ziek en gaan dood door het virus, ook de beperkingen die worden opgelegd om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan hebben een enorme invloed op het leven van de mensen. Wat heeft dit te maken met ongesteld zijn? Er zijn geen gegevens die erop wijzen dat het virus zich via bloed kan verspreiden. Afgezien van het feit dat stress en angst vanwege de pandemie invloed kunnen hebben op de menstruatiecyclus van vrouwen, is er waarschijnlijk geen direct effect op de menstruatie.
Waarom zouden we MH Day dan toch vieren tijdens deze pandemie? Het antwoord is: omdat vrouwen en meisjes simpelweg niet stoppen met bloeden tijdens een crisis. Bovendien maken lockdowns en andere beperkingen het nog moeilijker voor veel vrouwen en meisjes om gezond te blijven en zich goed te blijven voelen tijdens hun menstruatie.
‘In huishoudens die niet over voldoende water beschikken, kan COVID-19 dan voorrang krijgen op menstruele gezondheid’
Ervaringen met eerdere noodsituaties en de eerste verhalen die we nu horen, wijzen erop dat COVID-19 in een aantal gebieden waarschijnlijk een secundair effect heeft op de menstruele gezondheid. Voor degenen die thuis geen toilet hebben, is persoonlijke verzorging tijdens de menstruatie gecompliceerder. Door vaker gezamenlijke toiletgelegenheden te gebruiken, hebben vrouwen en meisjes tijdens hun menstruatie een verhoogd risico om besmet te worden met COVID-19. Tegelijkertijd hebben vrouwen en meisjes, wanneer ze in quarantaine zijn, mogelijk geen plaats om hun maandverband of ander menstruatieproduct veilig en privé te verwisselen. Bovendien zijn volgens de hygiëneprotocollen water, zeep en andere ontsmettingsmiddelen nodig om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan.
In huishoudens die niet over voldoende water beschikken, kan COVID-19 dan voorrang krijgen op menstruele gezondheid. Dit geldt ook voor de inkomens van huishoudens, die vanwege de lockdown lager kunnen zijn. Geld besteden aan menstruatieproducten heeft dan mogelijk geen prioriteit. En, het kan ook moeilijker zijn om menstruatieproducten te kopen wanneer toeleveringsketens te maken hebben met lockdowns.
Kunnen we menstruatie uit de taboesfeer halen, zodat het voortaan niet meer verborgen hoeft te worden?
De pandemie kan ons ook mogelijkheden bieden. We moeten ons aanpassen aan ‘het nieuwe normaal’ door afstand van elkaar te houden. Kunnen we daar niet iets positiefs aan toevoegen? Kan het nieuwe normaal niet betekenen dat je je menstruatie niet meer hoeft te verbergen? Kunnen we menstruatie uit de taboesfeer halen, zodat het voortaan niet meer verborgen hoeft te worden? Kunnen we realistisch zijn over wat menstruatie is, en wat het betekent voor vrouwen in hun dagelijks leven? Kunnen we ervoor zorgen dat vrouwen hun menstruatieproducten niet langer voor anderen hoeven te verbergen?
De kennis en ervaring van meisjes en vrouwen over menstruatie hebben invloed op hun begrip en op de beslissingen die zij over hun lichaam nemen. Het heeft invloed op hun zelfvertrouwen en welzijn. Bovendien is menstruele gezondheid essentieel om tegemoet te komen aan de rechten van vrouwen. Menstruele gezondheid staat in direct verband met de rechten op gezondheid, opleiding, waardigheid, water en sanitaire voorzieningen van iedereen die menstrueert. Simavi pleit er daarom voor om door te gaan met het investeren in, en prioriteren van menstruele gezondheid, ook tijdens deze pandemie. Wij doen dit samen met onze partners en heel veel andere organisaties onder de paraplu van Global MH Day. We zijn er trots op dat wij deel uitmaken van een zeer actieve, wereldwijde gemeenschap voor menstruele gezondheid, die al veel materialen en richtlijnen heeft ontwikkeld om organisaties te ondersteunen die op dit gebied werken tijdens COVID-19.
Over de auteur
Hilda Alberda is Director Monitoring, Evaluation and Learning (MEL) bij de internationale ontwikkelingsorganisatie Simavi. Ze is expert op het gebied van gezondheid en welzijn rondom menstruatie. Op Period! vertelde zij eerder over het project Ritu in Bangladesh. Dat verhaal lees je hier. Meer informatie over Simavi vind je hier.
Meer lezen?
Over Menstrual Hygiene Day
Over andere menstruatie initiatieven
Over menstruatie en religie
Beelmateriaal: Simavi.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
