Wanneer begin je met menstruatievoorlichting? Het liefst zo vroeg mogelijk, meent Period!’s Yayeri van Baarsen. Dus ook aan peuters. Haar dochter van drie weet al wat ongesteld zijn is: ‘Mama heeft bloed uit de vagina!’

– DOOR YAYERI VAN BAARSEN –

Wanneer is het juiste moment om met je kind (nee, niet alleen met je dochter, ook met je zoontje!) over menstruatie te beginnen? Ik had er nog niet over nagedacht. Onze dochter begon er namelijk zelf over. Ze had een zwaan-kleef-aan periode waarbij ze 24/7 aan mijn been vastgeklemd zat. Zelfs alleen naar de wc gaan was er niet meer bij: mijn dochter reikte wc-papier aan en spoelde door. Vaarwel privacy, de peuter stond overal met haar neus bovenop. Ook wanneer ik ongesteld was.

‘Mama heeft bloed uit de vagina!’ – aldus mijn dochter tegen de visite

‘Wat is dat? Bloed? Heeft mama pijn aan de vagina?’ En zo kon mijn dochter op haar tweede al het woord ‘menstruatiecup’ zeggen. Nee, daar mag je niet aankomen. Die heeft mama nodig. Die cup vangt namelijk het menstruatiebloed op. Want mama is ongesteld. ‘Ongesteld?’ Ja, dat betekent dat er bloed uit haar vagina komt. Zoiets interessants, dat moest dezelfde dag nog met de postbode, de caissière en de visite gedeeld worden. Leuk joh, kinderen…

Gelijk heb ik maar luid en duidelijk verteld dat alléén vrouwen die ongesteld zijn een cup/tampon in hun vagina mochten doen. Ik zag ons al bij de huisartsenpost aankomen naar het motto ‘Mijn peuter heeft een knikker in d’r neusgat gestopt’ – maar dan anders… De menstruatiecup bleek namelijk nog interessanter dan een puzzel. Je kon ‘m inknijpen! En met water vullen! Het cupje werd favoriet speelmateriaal – wanneer ‘ie tenminste niet in mama’s vagina zat.

Met peuters over menstruatie praten: idioot of ideaal?

Op zo’n vroege leeftijd al over menstruatie praten. Idioot of ideaal? Het tweede als je het mij vraagt. Inmiddels drie, heeft dochterlief geen gevoelens van taboe of schaamte bij het onderwerp. Ongemakkelijk? Welnee, interessant juist. Gênant? Helemaal niet. Ongesteldheid is niet vies of eng. Door er van jongs af aan over te praten, leert ze dat het iets is wat gewoon bij het vrouwenlichaam hoort. Ze vraagt zelf om info en is – gelukkig – ook zo weer afgeleid.

‘Doet dat pijn?’ (Een beetje).
‘Krijg ik ook bloed uit de vagina?’ (Ja, maar niet nu, pas als je een tiener bent).
‘Krijgt papa bloed uit zijn penis?’ (Nee).
‘Waarom niet?’ (Mannen worden niet ongesteld).
‘Waarom mevrouwen wel?’ (Nou, vrouwen kunnen baby’s krijgen. Iedere maand komt er een eitje vrij en als dat niet bevrucht wordt, dan wordt het, samen met het baarmoederslijmvlies weer afgebroken en dat… Hallo, luister je nog? Nee dus.)
‘Mag ik kleuren?’ (Ja hoor).

Wanneer begin je over ongesteldheid?

Menstruatievoorlichting. Hoe doe je dat eigenlijk? Door samen een spelletje te doen? Een liedje zingen? Een TV-programma zoals de Dokter Corrie show laten zien? Je kind zelf vertellen hoe het daar beneden allemaal werkt? Of gewoon wachten tot ze er op school over beginnen? Opties genoeg. Gelukkig is het tegenwoordig in Nederland niet meer zo dat je als tiener denkt dat je een of andere rare ziekte hebt wanneer je voor het eerst ongesteld wordt. Iets dat pakweg 70 jaar geleden wel anders was; toen schrokken meiden zich een ongeluk bij het zien van bloed in hun onderbroek.

Als je geen übernieuwsgierige peuter hebt, wanneer begin je dan over ongesteldheid met je kind? Wanneer ze in groep drie zit, zoals Juf Ank in De Luizenmoeder? Door menstruatiespeelgoed te geven wanneer ze de Duplo en My Little Pony te kinderachtig vindt? Als ze naar de middelbare school gaat? Beetje laat aangezien veel meiden tegenwoordig al op hun elfde ongesteld worden. Of nog vroeger.

Ik ben blij dat mijn dochter er zelf over begon. Nu vragen als ‘Waarom krijg je bloed uit de vagina?’ worden afgewisseld met andere peuter-interesses als ‘Waarom kunnen slangen niet lopen?’, ‘Waarom smelt chocolade?’ en ‘Waarom voel je niet dat je groeit?’. Daarbij komt: een slimme meid is op haar menstruatie voorbereid. Niet alleen door een tampon/maandverbandje/cup bij je te hebben, maar ook door ervan te weten lang voordat je er zelf mee te maken krijgt. Zodat je niet als humeurige puber met schaamtegevoelens, rondrazende hormonen, beginnende verliefdheid en een veranderend lichaam moet dealen, en dan óók nog eens het fenomeen ongesteldheid uitgelegd krijgt van je moeder/tante/oudere zus/biologieleraar.

Mama heeft PMS, dus vraag maar aan papa

Soms (lees: vooral als ik op dag 2 met krampen een dekbedovertrek met doorlekvlekken verschoon – ‘Mama, heb je in bed geplast?’, ‘Er is bloed in bed. Is de menstruatiecup kapot?’) word ik gek van de belangstelling en de vragen. Het liefst zou ik haar met ‘Mooi rood is niet lelijk’ (leestip, kopen dat megaplus menstruatieboek!) op de bank zetten. Helaas kan mijn driejarige dochter nog niet lezen…

Gelukkig heeft onze menstruatievoorlichting op jonge leeftijd één groot voordeel. ‘Mama wordt bijna ongesteld’ is inmiddels geaccepteerd als reden om mama met rust te laten wanneer ze met PMS en een bak ijs op bed ligt. Als mama bijna ongesteld moet worden, dan val je haar niet lastig met de vraag of ze voor de 295ste keer ‘Dribbel naar het park’ voor wil lezen/je schoenen aan wil trekken/een eenhoorn wil tekenen. Daarvoor ga je maar naar papa! Kun je hem gelijk vragen waarom ‘ie niet iedere maand bloed uit zijn penis krijgt.

Over de auteur:
Yayeri van Baarsen is managing editor van Period! magazine en freelance journalist. Ze heeft een peuterdochter en een rothekel aan haar menstruatie.

Foto opening en portret auteur: privébezit.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.

Meer gastblogs lezen?
Eisprong. Sperma. Penis. Getver!, door Mary Novaria 
Vier je (eerste) menstruatie, door Tessa Custers 
Reden voor een feestje, door Robyn Jones 
Waarom schaam ik me zo?, door Amy Verkerk

Zelf een gastblog schrijven? Check de spelregels.