Met het programma Ritu wil ontwikkelingsorganisatie Simavi het welzijn van meiden en vrouwen in Bangladesh verbeteren. Onder meer door voorlichting over menstruatie te geven, toiletten ‘menstruatievriendelijk’ te maken én door ervoor te zorgen dat vrouwen toegang hebben tot biologisch afbreekbaar wegwerp maandverband. Simavi werkt daarvoor samen met communicatiebureau RedOrange en kennisinstituut TNO, dat het maandverband ontwikkelt.

‘In het ene dorp mag je als menstruerende vrouw geen augurken aanraken, in het dorp verderop geen koeien’

Hilda Alberda, Senior Programme Officer SRHR bij Simavi en verantwoordelijk voor het Ritu-programma in India en Bangladesh, legt uit: ‘In ontwikkelingslanden heb je te maken met twee grote taboes: het menselijk lichaam – daar praat je gewoon niet over – en bloed. Menstruatie is dus een taboe dat wordt omgeven door sociale en culturele tradities en religieuze voorschriften. In elk dorpje leven specifieke ideeën, deze worden van generatie op generatie doorgegeven. In het ene dorp mag je als menstruerende vrouw bijvoorbeeld geen augurken aanraken, in het dorp verderop geen koeien. Er zijn ook gebruiken die in meerdere landen voorkomen. Zo is het in veel gebieden in India en Bangladesh gebruikelijk dat menstruerende vrouwen niet bij hun man in bed slapen. Het gaat niet zover als in Nepal, waar vrouwen naar een aparte hut worden verbannen, maar toch, je moet je bed uit.’

‘Meisjes worden vaak niet voorgelicht en weten dus niet wat hen overkomt als ze de eerste keer ongesteld worden’

Simavi strijdt voor basisgezondheid voor iedereen. ‘Want pas als je gezond bent kun je naar school of werken, en zo jezelf ontwikkelen. Het onderwerp menstruele hygiëne komt dus al snel naar boven als je de positie van meiden en vrouwen wilt verbeteren. Het is een onderwerp waar mensen in ontwikkelingslanden over het algemeen weinig van af weten. Meisjes worden vaak niet voorgelicht en weten dus niet wat hen overkomt als ze de eerste keer ongesteld worden. En vervolgens hebben ze een probleem dat elke maand terugkeert. Omdat meiden geen toegang hebben tot schone toiletten en niet over maandverband beschikken kunnen ze bijvoorbeeld niet naar school, terwijl dat zo belangrijk is voor hun ontwikkeling.’

Het Ritu-programma, dat begin september in Bangladesh van start gaat, richt zich op schoolgaande meisjes, maar ook op jongens, mannen, vrouwen, docenten, journalisten en sleutelfiguren in de politiek. De campagnenaam is allesbehalve toevallig gekozen. Hilda Alberda: ‘Ritu is het Bengaalse woord voor seizoen of maand, maar het is ook een meisjesnaam en het wordt ook gebruikt om menstruatie aan te duiden. Ritu wordt – als animatiefiguur – het gezicht van de campagne, met onder meer een eigen televisieserie. Verder ontwikkelen we lesmateriaal voor op scholen, gaan we met een busje met ‘peer educators’ de dorpen in en komen er grootscheepse reclame– en social media campagnes waarin bekende Bengalen de hoofdrol spelen.’

‘Onze ervaring is dat als je het gesprek aangaat en uitleg geeft, er best veel goodwill is’

Antropologe Hilda Alberda, die eerder in Sierra Leone werkte en Bangladesh als ‘een pittig gebied’ omschrijft, is optimistisch gestemd over de impact die het ruim drie jaar durende programma gaat hebben. ‘Ook volwassen vrouwen zitten met veel vragen. Zij willen heel graag meer over hun eigen lichaam leren. Hoe dat werkt is hen nooit uitgelegd.’ Ook mannen staan wel degelijk open voor nieuwe inzichten. ‘Een veel gehoorde sociale norm is bijvoorbeeld dat vrouwen hun menstruatielappen ofwel nekra niet open en bloot in de zon mogen laten drogen. Mannen hebben vaak niet voldoende kennis om de gezondheidsrisico’s die dit met zich meebrengt in het vochtige klimaat, te begrijpen. Onze ervaring is dat als je het gesprek aangaat en uitleg geeft, er best veel goodwill is. Dat mannen wel degelijk geïnteresseerd zijn in de gezondheid van vrouwen en soms zelfs spontaan toiletten gaan bouwen.’

Het verspreiden van kennis moet ervoor zorgen dat menstruele taboes worden doorbroken. ‘Ook willen we het onderwerp menstruele hygiëne op de kaart zetten bij beleidsmakers, organisaties en bedrijven én ervoor zorgen dat 40 miljoen menstruerende vrouwen en meiden in het Aziatische land toegang krijgen tot biologisch afbreekbaar wegwerp maandverband. Zodat zij ‘gewoon’ kunnen werken of naar school kunnen gaan als ze menstrueren.’

Lees ook:
Maandverband met klei
De vreemdste vooroordelen
Je zou maar ongesteld zijn in …

Foto: Simavi/Ritu

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.