– klik op de afbeeldingen voor de stop motion-versie –
Als je een taboe wilt tackelen, kun je natuurlijk op de barricaden klimmen. Maar je kunt je verbazing daarover ook in een extreem schattige animatieserie verpakken. Precies dat deed de Amerikaanse stop motion-kunstenaar Annie Wong met haar project Ovary Actions: een kleurrijke serie GIFs rond het thema menstruatie. Of beter gezegd: rond het menstruatietaboe. Een onderwerp dat haar al vanaf de basisschool intrigeert. ‘Terwijl wij in Fourth Grade menstruatievoorlichting kregen van de schoolzuster – iets waar mijn ouders vooraf schriftelijke toestemming voor moesten geven – mochten de jongens buiten basketballen.’ De toon was gezet. ‘Er werd meteen een cultuur van verdeeldheid en geheimzinnigheid gecreëerd.’
Annie Wong – beter bekend als Headexplodie – studeerde in 2005 af aan het California College of the Arts in San Francisco. Inmiddels is ze gespecialiseerd in ‘handgemaakte verhaaltjes’ ofwel micro video’s, stop motion filmpjes en GIF’s. Je herkent ze bijna blind aan de mix van cartooneske en realistische elementen, het expressieve kleurgebruik en de megavette knipoog. ‘Mijn werk balanceert tussen charmant-schattig en onbehouwen-grof. Domheid is het leidende thema. Ik ben pas tevreden als ik iets maximaal belachelijk heb gemaakt.’
Met Ovary Actions (een samentrekking van ovary = eierstok en (re)actions = reacties of gedrag) reageert Wong op de ongemakkelijkheid waarmee we nog altijd met menstruatie omgaan. ‘Ik ben gefascineerd door die culturele paradox. Want hoewel menstruatie een doodnormaal en gezond onderdeel is van het leven gaan we er mee om alsof het iets hoogst mysterieus is. Daardoor hebben we er een verward en merkwaardig beeld van gekregen. In plaats van het beestje gewoon bij de naam te noemen, hebben we er allerlei eufemismen voor bedacht. Die variëren van het neutrale ‘die tijd van de maand’ tot het ietwat alarmerende ‘code rood’ en het ronduit idiote ‘Dracula’s theezakje.’
‘Ik ben pas tevreden als ik iets maximaal belachelijk heb gemaakt’
Haar favoriet: Surfing The Crimson Wave. Ik ben gek op die uitdrukking. Het idee voor deze stop motion ontstond toen ik net een menstruatiecup had gekocht en naar het gelijknamige nummer van Tacocat luisterde. Van On The Blob had ik nog nooit gehoord, waarschijnlijk omdat ik in Amerika woon. Het is een van de populairste eufemismen in Engeland. Ik vind klodders sowieso grappig. Vandaar dit maxiverbandje met de blije, rode kwak. Ik wilde per se geen blauw, de kleur die je in maandverbandcommercials ziet en waardoor je je nog beschaamder gaat voelen.’
‘Mother Nature’s Gift is een eufemisme dat erop zinspeelt dat menstruatie een cadeau is. Ik weet zeker dat velen van ons er graag een kwitantie bij hadden gekregen, zodat je het kunt ruilen voor iets beters. Op zijn minst voor wat krediet.’ Your Monthly Surprise is er ook zo een. Ah, een cadeautje … in mijn broek. Nou bedankt. Ik heb nooit een geregelde cyclus gehad van 28 dagen. Mijn menstruatie heeft me altijd compleet verrast. Vandaar de cadeaudoos waar rood slijm uit drupt.’ Over Panty Painting (verbeeld door een slipje op een schildersezel dat wordt beschilderd) heeft ze ook een mening: ‘Zou het in geval van doorlekken niet veel geruststellender zijn om te denken ‘hé, ik heb een kunstwerk gecreëerd’ in plaats van ‘bah, ik heb mijn slip geruïneerd’? We maken elke maand opnieuw kunstwerkjes daar beneden.’
Wong koos met opzet voor eufemismen uit de categorie vriendelijk-grappig. ‘Persoonlijk kan ik menstruatiekunst wel waarderen, maar ik kan me voorstellen dat het bloed daarin mensen afschrikt. Juist daarom moest Ovary Actions zo schattig mogelijk worden. Ik wilde er een grappige twist aan geven. Oh, is dat alles? Waar hebben we het eigenlijk over? Ik wil iets dat in eerste instantie misschien onaangenaam voelt, transformeren tot iets liefs en positiefs.’
‘Ik zou het cool vinden als we wat meer chill konden zijn met dit onderwerp’
Boegbeeld van de serie is Myrtle. ‘Een vrij relaxte baarmoeder. Over het algemeen is ze nogal op de achtergrond, maar als het die tijd van de maand is kan ze heftig reageren. Zelf word ik heel prikkelbaar in mijn premenstruele fase. Vervelend, omdat ik mezelf de schuld gaf van die stemmingswisselingen. Het zit ingebakken dat we voortdurend controle over onze emotie moeten hebben, zodat je niet als ‘hysterisch’ wordt beschouwd. Het was een opluchting om te kunnen delen waar je doorheen gaat in de premenstruele fase. I’m not overreacting… I’m just ovary-acting!’
Ze beseft dat niet iedereen haar menstruatieproject zal kunnen waarderen. ‘Menstruatie is niet ieders kopje thee. Maar ik zou het cool vinden als we wat meer chill en comfortabel konden zijn met een onderwerp dat zo lang in een negatief daglicht heeft gestaan.’
‘Zelf heb ik mijn menstruatie ook altijd beschouwd als iets om je voor te schamen, iets dat je wilde verbergen en waardoor je je vies voelde. Maar doordat ik me voor dit project heb opengesteld voor mensen die met het thema werken – kunstenaars, ondernemers, mensen die voorlichting geven – merk ik dat dit is veranderd. Menstruatie is iets volkomen normaals geworden. Normalisatie is stap één op weg naar een betere menstruele en reproductieve gezondheid. Ik probeer het taboe te doorbreken met een serie grappige animaties die je makkelijk kunt delen via social media. Dat vergroot de communicatiemogelijkheden. Zo kunnen we het onderwerp normaliseren. En er meteen ook wat pret om hebben.’
Kijk voor het complete overzicht van haar werk op headexplodie.com. Aan de serie Ovary Actions is een aparte website gewijd: ovaryactions.com. Volg Annie Wong op Instagram via @headexplodie
Meer menstruatiekunst? Kijk in de categorie Kunst
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
