Een laatste zaadcel bestaat niet. Een laatste eicel wel. En dat eitje neemt niet zonder slag of stoot afscheid. De periode rond je laatste menstruatie kan gepaard gaan met hevige psychische en lichamelijke klachten. Saron Petronilia schreef er een boeiend boek over. Want mocht je je menstruatie soms vervloeken, de overgang kan ook gepaard gaan met de nodige perikelen.

In Alles wat je moet weten over de overgang vertellen vrouwen over opvliegers, nachtelijk zweten, libidoverlies, stemmingswisselingen, onverklaarbare angsten, beslagen brillen, gewichtstoename, pijnlijke borsten en concentratiestoornissen. En ook over de zegeningen van nooit meer menstrueren. Rode draad zijn de interviews met negen bekende vrouwen, die openhartig over hun ervaringen vertellen, onder wie Angela Groothuizen, Patricia Steur, Adelheid Roosen, Lydia Rood, Lulu Wang en Iteke Weeda.

Saron Petronilia (foto) kwam op het idee voor dit boek door haar persoonlijke ervaringen. ‘Ik leed aan slapeloosheid, kon me niet concentreren, kon tot ergernis van mijn omgeving nauwelijks iets onthouden en had regelmatig boze uitbarstingen. Ik was bijna 47 jaar jong en ergens rinkelde er vaag een belletje.’ Maar toen ze navraag deed in haar omgeving ontmoette ze veel weerstand en stuitte ze op een groot gebrek aan kennis. ‘Veel vrouwen wijten klachten als depressiviteit, slapeloosheid, concentratiegebrek en vergeetachtigheid aan hun privé- of werkleven.’

‘Vrouwen denken dat ze niet in de overgang zijn zolang ze nog menstrueren’

‘Veel, heel veel vrouwen denken dat de overgang en de menopauze twee termen zijn voor hetzelfde fenomeen. Ze denken dat ze niet in de overgang zijn zolang ze nog menstrueren. Opvliegers en nachtzweten kunnen ze nog wel duiden, maar wat als je in eerste instantie vooral last hebt van hartkloppingen en afnemend libido of de lust hebt om al je schepen achter je te verbranden? Tijdens het schrijven heb ik zelf geworsteld met behoorlijke stemmingswisselingen en concentratieproblemen. De wetenschap dat het overgangsverschijnselen betrof, heeft gemaakt dat ik niet heb opgegeven.’

Het boek is opgedeeld in tien hoofdstukken die stuk-voor-stuk volop handvatten bieden om (weer) greep te krijgen op je leven. Handig: je kunt het van voor naar achter lezen of andersom, maar ook lukraak doorheen bladeren op zoek naar weetjes, oefeningen, recepten en praktisch toepasbare tips waarmee je (weer) grip op je leven kunt krijgen.

Weetjes:

• Op dit moment zijn in Nederland tussen de 1,2 en 1,5 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang.
• De overgang bestaat uit drie verschillende fasen: de perimenopauze (de periode rondom de menopauze), de postmenopauze (de periode na de menopauze) en de menopauze (het moment dat je menstruatie een jaar lang definitief is weggebleven). Of je in de overgang bent is dus alleen maar achteraf vast te stellen.
• De overgang duurt tussen de twee tot twaalf jaar.
• Voorafgaand aan de menopauze zijn vrouwen niet meer vruchtbaar terwijl ze nog wel menstrueren. In de periode daar weer aan voorafgaand zijn vrouwen verminderd vruchtbaar.
• In de dierenwereld komt de overgang ook voor. Orkavrouwtjes zijn bijvoorbeeld vruchtbaar van hun tiende tot hun veertigste, maar kunnen wel negentig jaar oud worden.
• Er blijkt geen aantoonbaar verband te zijn tussen het begin van de overgang en het moment van de eerste menstruatie. 
• Hoe geleidelijker je menstruatiepatroon verandert, hoe kleiner de kans op klachten lijkt te zijn.
• Vrouwen die na hun vijfenvijftigste nog menstrueren, lopen meer risico op borst- en baarmoederkanker omdat hun lichaam langer wordt blootgesteld aan veel oestrogenen. Daarom is periodiek borst- en baarmoederonderzoek nodig.
• De snelheid waarmee de eitjes opraken, is verschillend. De ene vrouw van 35 jaar heeft relatief veel eitjes, bij een andere vrouw van 35 jaar kunnen de eierstokken al bijna zijn uitgeput; zij is dan dicht bij de overgang.
• De voorraad eitjes is niet eenvoudig te tellen; daarvoor moet de eierstok namelijk worden opengesneden. De concentratie Anti-Müllerian Hormone (AMH), die wordt geproduceerd door de eicellen, blijkt gelukkig een betrouwbare indicatie: hoe meer AMH in het bloed, hoe meer eitjes.
• Onbeschermd vrijen tijdens de overgang kan nog steeds leiden tot een zwangerschap. Hoeveel vrouwen daardoor zwanger raken, is onbekend. In 2007 kozen zeven op de duizend vrouwen in de leeftijdscategorie 45 jaar en ouder voor een abortus.

Over de auteur
Alles wat je moet weten over de overgang is onder meer te koop via Bol.com. Saron Petronilia (1961) publiceerde eerder Het Eigenwijze Vrouwenboek en Vrouwen in Zaken. In 2018 verscheen ook haar boek Alles over werken tijdens de overgang. Als cultuurjournalist schreef ze voor onder meer Elsevier, de Volkskrant en Het Parool. Saron Petronilia is actief als coach/trainer van 45+ vrouwen in veranderingsprocessen. Meer informatie: www.petronilia.nl 

Foto opening: Shutterstock.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.