Ben je voor hartklachten als pijn op de borst of hartkloppingen al eens bij de huisarts of cardioloog beland én heb je een regelmatige menstruatiecyclus van 25-35 dagen? Doe dan mee met The Cycle Study vanuit het Erasmus MC, onder leiding van Jeanine Roeters van Lennep. Over de invloed van vrouwelijke hormonen op hartklachten is namelijk nog veel te weinig bekend. Vrouwen lopen daardoor onnodige gezondheidsrisico’s.

Voor The Cycle Study zijn vijfhonderd deelnemers nodig. Hen wordt gevraagd minimaal tien weken een elektronisch dagboek bij te houden. Dat klinkt tijdrovender dan het is. Je hoeft via een app op je telefoon namelijk alleen maar aan te geven op welke dagen je menstrueert en wanneer de hartklachten optreden. Dat kost niet heel veel tijd. Je hoeft er niet voor naar het ziekenhuis te komen. Deelname is daarbij geheel vrijblijvend: je kunt op elk moment besluiten te stoppen. Al is het natuurlijk belangrijk dat zo min mogelijk deelnemers afhaken. Meedoen? Kijk op womensheartstudy.nl.

Een verband tussen hartklachten en hormoonschommelingen is iets dat veel vrouwen herkennen

In deel één van de studie wordt gekeken of hartkloppingen en pijn op de borst inderdaad vaker voorkomen tijdens een specifieke fase van de menstruatiecyclus. In deel twee wordt gekeken of de uitslag van diagnostisch onderzoek, zoals de bekende fietsproef en het holteronderzoek bij de cardioloog, door de hormonale cyclus wordt beïnvloed. Met andere woorden: of het uitmaakt op welk moment van de cyclus je door een cardioloog wordt onderzocht. Niet onbelangrijk om te weten als je de juiste diagnose wilt stellen of tot een goed behandelplan wilt komen. Voor dit vervolgonderzoek worden veertig vrouwen uitgenodigd bij wie een relatie tussen hartklachten en de menstruatiecyclus is geconstateerd. Zij worden op drie verschillende momenten van hun cyclus aan zo’n diagnostische test onderworpen. Hiervoor moeten deelnemers uiteraard wel naar het Erasmus MC komen. Maar ook hiervoor geldt: deelname is geheel vrijblijvend. Kijk op womensheartstudy.nl.

Dat er een verband is tussen hartklachten en hormoonschommelingen, is iets dat veel vrouwen herkennen. Het lijkt ook logisch: vrouwelijke hormonen zijn immers van invloed op van alles en nog wat. Denk alleen al aan de tientallen verschijnselen waarvan je in de premenstruele fase last kunt hebben. Of aan de gezondheidsklachten die in de menopauze kunnen ontstaan door een dip in diezelfde vrouwelijke hormonen. Vrouwen in de menopauze krijgen vaker een beroerte of TIA dan vrouwen die niet in de overgang zijn of dan mannen.

Van aandoeningen als migraine, astma en reuma is de invloed van de menstruatiecyclus allang bekend

Dat de menstruatiecyclus van invloed is op aandoeningen als migraine, astma en reuma is allang bekend. Dat vrouwelijke hormonen van invloed zijn op hartklachten weten we ook. Ze werken namelijk in op de wand van bloedvaten. Ook bloeddruk en cholesterolwaardes blijken gedurende de menstruatiecyclus te variëren. Het is dus zeer waarschijnlijk dat de hormoonhuishouding ook invloed heeft op het moment waarop hartklachten ontstaan. Met The Cycle Study – gefinancierd door crowdfunding en speciale subsidie van de Hartstichting – probeert men dat bevestigd te krijgen.

Vooronderzoek wijst alvast in die richting. Hiervoor hebben begin vorig jaar 1.493 vrouwen een digitale vragenlijst ingevuld. Conclusie: van de vrouwen die nog menstrueerden en een regelmatige cyclus hebben, gaf 45% aan dat zij hartkloppingen of ritmestoornissen hebben en 31% dat zij pijn op de borst ervaren. Van de vrouwen met hartkloppingen gaf maar liefst 53% aan, dat de hartkloppingen samenhangen met de menstruele cyclus; met name net voor of tijdens de menstruatie hebben zij daar last van. Bij de vrouwen met pijn op de borst is dat 42%.

Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer 1 bij vrouwen

In totaal gaf 99% van de vrouwen middels die vragenlijst aan dat zij onderzoek naar hartklachten en de menstruele cyclus belangrijk vinden. Een teken van gezond verstand. Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer 1 bij vrouwen. In Nederland overlijdt 1 op de 4 vrouwen aan een hart- en vaatziekte, blijkt uit cijfers van de Hartstichting. Dat zijn er zo’n 56 per dag. Een hartinfarct door acute stress of verdriet (het zogenaamde broken heart syndrome) komt bij vrouwen 10 keer vaker voor dan bij mannen. Ook alarmerend: in 54% van de gevallen wordt een hartinfarct bij vrouwen niet als dusdanig herkend.

Bloedvaten van vrouwen verouderen op een andere manier dan bloedvaten van mannen, waardoor hartaandoeningen zich anders voordoen. De bekendste alarmbel – een drukkende pijn op de borst – rinkelt bij vrouwen bijvoorbeeld zelden. Pijn op de borst is een typisch mannensymptoom. Vrouwen hebben voorafgaand aan een hartinfarct vagere klachten, zoals pijn in de rug, linkerkaak, oksels, nek, schouders of buik. Of ze hebben last van kortademigheid, een nerveus gevoel of algehele vermoeidheid. Die klachten worden niet altijd in verband gebracht met hartproblemen.

Meer inzicht in genderverschillen betekent al snel pure winst

Meer inzicht krijgen in genderverschillen – ofwel in de invloed van de menstruatiecyclus bij hartklachten – kan op veel fronten enorme winst opleveren. Het komt de gezondheid van vrouwen ten goede en betekent uiteindelijk ook een besparing op de zorgkosten. Want in vergelijking met mannen is het zorgtraject van vrouwen met hartklachten aanmerkelijk langer.

Overtuigd van het belang van dit onderzoek? Geef je dan op via womensheartstudy.nl.

Meer lezen?
Onderzoeksleider dr. Jeanine Roeters van Lennep, internist vasculaire geneeskunde aan het Erasmus MC, geldt als een van de pioniers op het gebied van vrouwen en hart- en vaatziekten. Samen met cardioloog Yolande Appelman schreef ze Het vrouwenhart, begeerd en minder miskend (€ 22,95). Doel: artsen bewust maken van de verschillen die er zijn als het gaat om cardiovasculair risicomanagement bij vrouwen in en na de menopauze.

Voor een breder publiek interessant is het recent verschenen boek Het Vrouwenhart (€ 19,95) van cardiologen Janneke Wittekoek en Yolande Appelman. Naast een heldere uitleg over de werking van het hart en het ontstaan van hartklachten vind je in dit boek ook praktische tips en ideeën om beter voor je (vrouwen)hart te zorgen. In 80% van de gevallen kunnen hartklachten voorkomen worden door een verandering van leefstijl. Ook niet onbelangrijk.

Ook interessant:
Niet zeuren?
Heb ik soms een stollingsziekte?
Menstruele  migraine: geen aanstelleritis
Steeds jonger ongesteld

Illustratie opening: Logo Cycle Study

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.