Geregeld ongesteld? Dat is reden voor een feestje. Er kan namelijk nogal wat misgaan op menstruatiegebied. Een alfabetisch overzicht.

Adenomyose

Aandoening waarbij het baarmoederweefsel (endometrium), dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, de onderliggende spierlaag ingroeit. Adenomyose wordt ook wel endometriosis interna genoemd.

Amenorroe

Langdurig uitblijven van de menstruatie. Dit kan optreden zonder dat er ooit een normale cyclus is geweest (primaire amenorroe). Als er wel een regelmatige cyclus is geweest en de menstruatie langer dan zes maanden uitblijft, is er sprake van een secundaire amenorroe. Deze vorm kan een lichamelijke oorzaak hebben (zwangerschap en menopauze), maar kan ook functioneel zijn. Functionele amenorroe kan worden veroorzaakt door topsportbeoefening, sterke gewichtsveranderingen (anorexia nervosa) of plotselinge stress door sterfgeval, ongeluk of oorlogssituatie.

Dysmenorroe

Pijn en/of krampen tijdens de menstruatie. Als er geen onderliggende lichamelijke oorzaak is dan gaat het om primaire dysmenorroe. Bij secundaire dysmenorroe is sprake van lichamelijke afwijkingen in en rond de baarmoeder, bijvoorbeeld myomen of endometriose, die de pijn veroorzaken.

Endometriose

Aandoening waarbij op baarmoederslijmvlies lijkend weefsel buiten de baarmoederholte wordt opgebouwd. Dit kan chronische ontstekingen geven. Extreme menstruatiepijn is een van de belangrijkste symptomen van endometriose.

Functionele amenorroe

Zie amenorroe.

Hevig menstrueel bloedverlies (HMB)

Te sterke of langdurige bloeding (langer dan zeven dagen) bij een normale, regelmatige cyclus. HMB komt naar schatting bij één op de vijf vrouwen tussen de 35 en 55 jaar voor. De belangrijkste oorzaak is een verandering in de hormoonhuishouding. OM die reden kunne ook meiden die net beginne te menstrueren last hebben van HMB. Medisch onderzoek is belangrijk, omdat HMB ook het symptoom kan zijn van bijvoorbeeld endometriose, adenomyose, een stollingsstoornis, PCOS, myomen en poliepen of gynaecologische kanker. Hevig menstrueel bloedverlies wordt ook wel hypermenorroe of menorragie genoemd.

HMB

Zie hevig menstrueel bloedverlies.

Hypermenorroe

Zie hevig menstrueel bloedverlies.

Hypothyreoïdie

Schildklieraandoening waarbij de schildklier te weinig hormoon aanmaakt (ook wel langzame, vertraagde, trage of langzaam werkende schildklier genoemd), waardoor secundaire amenorroe kan optreden.

Hypomenorroe

Medische term voor menstruatie met weinig bloedverlies en/of bloedverlies over een korte periode (minder dan drie dagen). Zie ook: Te weinig, kan dat ook?

Menorragie

Zie hevig menstrueel bloedverlies.

Metrorragie

Een bloeding uit de baarmoeder die niet optreedt tijdens de ongesteldheid, maar op andere onregelmatige tijdstippen. Gering tussentijds bloedverlies wordt ook wel doorbraakbloeding of ‘spotting’ genoemd.

Molimina

Medische term voor de psychische en normale veranderingen die vrouwen voor of tijdens de menstruatie ondergaan.

MRK

Zie Syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster.

Oligomenorroe

Een cyclus die langer duurt dan 35 dagen (5 weken), maar korter dan 6 maanden.

PCOS

Zie Polycysteus ovarium syndroom.

PMDD (ook wel PMDS of PMSS) 

Zie Premenstruele Dysfore Stoornis.

PMS

Zie Premenstrueel syndroom.

POI / POF

Zie Premature Ovariële Insufficiëntie.

Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)

De verzamelnaam voor een serie aandoeningen die als gemene deler hebbend at de eierstokken niet helemaal naar behoren functioneren. Vochtblaasjes (cystes) in de eierstokken zorgen dan voor een onregelmatige eisprong waardoor vrouwen onregelmatig of helemaal niet meer menstrueren of juist last hebben van hevig menstrueel bloedverlies. In Nederland heeft naar schatting 5-10% van de vrouwen PCOS.

Polymenorroe

Een cyclus die korter duurt dan 25 dagen, waardoor je veelvuldig menstrueert. Dit komt vaak voor bij meiden die net beginnen te menstrueren of bij vrouwen na de zwangerschap. Het kan ook zijn dat de eierstokken te hard werken of dat vleesbomen de oorzaak zijn.

Postcoitaal bloedverlies

Ook wel contactbloeding genoemd. Bloedverlies na seksueel contact dat vaak wordt verward met menstruatie. Dit kan bijvoorbeeld optreden bij een ontmaagding, bij een te gespannen bekkenbodem of bij te ruw vrijen.

Postmenopauzaal bloedverlies

Bloedverlies dat meer dan een jaar na de laatste menstruatie (in de menopauze) optreedt. Dit kan een gevolg zijn van baarmoederkanker (endometriumcarcinoom). Hoe ouder je wordt, hoe kleiner de kans op postmenopauzaal bloedverlies.

Premature Ovariële Insufficiëntie (POI of POF)

Een te vroege overgang. Bij ongeveer 1 op de 100 vrouwen komt de menopauze (laatste menstruatie) al voor het 40ste levensjaar en bij 1 op de 1.000 zelfs voor het 30ste levensjaar. Ter vergelijking: de gemiddelde menopauzeleeftijd is 51 jaar. Gebruik je geen hormonale anticonceptie, dan heb je in geval van POI waarschijnlijk last van een veranderende menstruatiecyclus en overgangsklachten zoals opvliegers; al worden deze niet altijd als overgangsklachten herkend omdat ze niet bij de leeftijd passen. Premature Ovariële Insufficiëntie wordt soms ook Prematuur Ovarieel Falen (POF) genoemd.

Premenstrueel syndroom (PMS)

PMS is de naam voor een groep van verschijnselen of klachten die zich voorafgaand aan de menstruatie voordoen en verdwijnen zodra deze doorzet. Denk aan huilbuien, duizelingen, hartkloppingen, hoofdpijn, opgezwollen borsten, vocht vasthouden, buikpijn, angstgevoelens, prikkelbaarheid, nervositeit en agressie.

Premenstruele Dysfore Stoornis (PMDD, PMDS, PMSS)

Ernstige vorm van PMS. Ook bekend onder de Engelse naam PMDD (premenstrual dysphoric disorder). In het handboek voor de psychiatrie DSM-IV-TR staat deze aandoening vermeld als ‘depressieve stoornis niet anders omschreven.’ Vrouwen met PMDD worden nog te vaak fout gediagnosticeerd en krijgen bijvoorbeeld het etiket bipolaire stoornis opgeplakt. Het verschil met een psychische aandoening is echter dat de klachten duidelijk cyclus gerelateerd zijn.

Primaire amenorroe

Zie amenorroe.

Secundaire amenorroe

Zie amenorroe.

Stollingsstoornis

Stollingsstoornissen of bloedingsziekten waarbij het bloed te weinig stolt geven bij vrouwen vrijwel standaard een té heftige menstruatie.

Syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster (MRK)

Aandoening waarbij vrouwen worden geboren zonder baarmoeder en vagina, waardoor er geen menstruatie ontstaat.

Uterus bicornis

Een aangeboren afwijking waarbij de baarmoeder gespleten is en uit twee hoornvormige delen bestaat (‘bi’ betekent twee en ‘cornus’ betekent hoorn). Uterus bicornis wordt ook wel hartvormige baarmoeder genoemd. Er zijn verschillende vormen, waaronder uterus bicornis unicollis (de baarmoeder is in tweeën gesplitst, maar er is één baarmoederhals), uterus bicornis bicollis (de beide baarmoederdelen hebben ieder hun eigen baarmoederhals) en uterus arcuatus (de baarmoeder is gedeeltelijk gespleten). Uterus bicornis kan tot problemen met zwangerschap en tot menstruatieklachten, zoals hevig bloedverlies, leiden.

Lees ook:
Buikpijn door endometriose
Heb ik soms myomen?
Niet meer ongesteld
Te weinig: kan dat ook?
Wanneer is veel teveel?