Waarom voel ik me toch zo… anders? Over overgangsklachten bestaan nogal wat misverstanden. Vrouwen herkennen deze meestal zelf niet eens. Daarom: 10 dingen die je toch écht over de overgang zou moeten weten.
1 Je kunt er je klok niet echt op gelijk zetten
Menopauze betekent letterlijk: laatste menstruatie. Dat klinkt als een moment dat je in je agenda kunt markeren, maar eigenlijk weet je pas dat je de finish hebt gehaald, als je een jaar lang geen menstruatie meer hebt gehad. Gemiddeld ben je 51,7 jaar als de menopauze zich aandient. De periode voorafgaand aan de laatste menstruatie heet premenopauze, de periode vanaf een jaar na je laatste menstruatie wordt postmenopauze genoemd. Met perimenopauze wordt de periode rondom de menopauze aangeduid; vanaf een paar jaar ervoor tot ongeveer twee jaar erna. Dit is de periode dat je de meeste (a)typische klachten ervaart.
2 Je bent niet de enige (die het zwaar heeft)
Op dit moment zijn in Nederland naar schatting 2 miljoen vrouwen in de overgang. Zo’n 80% van hen heeft overgangsklachten. Meer dan 30% heeft zoveel klachten, dat dit het dagelijks functioneren beïnvloedt. Naar schatting 35% van het arbeidsverzuim onder 45+ vrouwen is gerelateerd aan de overgang.
3 Als je hevig menstrueert ben je niet in de overgang, toch?
Fout. Juist in de premenopauze kun je last hebben van een veranderend menstruatiepatroon. Ongeveer 1 op de 5 vrouwen krijgt na haar 35ste te maken met hevig menstrueel bloedverlies (menorragie). Het lijkt dan misschien of je nog midden in je vruchtbare leven zit, maar in werkelijkheid daalt de productie van vrouwelijke hormonen, met langdurige en/of heftige menstruaties, het verlies van grote bloedstolsels, tussentijds bloedverlies en hevige menstruatiepijn tot gevolg.
4 Er zijn zo’n 50 atypische overgangsklachten
Naast een veranderend menstruatiepatroon zijn ook opvliegers (76%) en nachtelijk zweten typische overgangsklachten. Daarnaast zijn er nog zo’n 50 atypische overgangsklachten. Denk aan prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, angst en onzekerheid, vergeetachtigheid, spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn, slaapproblemen, vaginale droogheid (55%), verminderde zin in seks enzovoort.
5 Zo test je of je in de overgang bent
Om gezondheidsrisico’s uit te sluiten, kan het zinnig zijn om te laten onderzoeken of ‘overgangsklachten’ ook echt overgangsklachten zijn. Een bloedtest biedt uitkomst. Daarmee kan een verhoogd gehalte aan Follikel Stimulerend Hormoon (FSH) of een verlaagd gehalte aan oestrogeen worden gemeten. Deze checklist van Stichting Vuurvrouw is een goede voorbereiding op een bezoek aan de huisarts.
6 Je kunt ook te vroeg stoppen met menstrueren en ovuleren
Voor ongeveer 1 op de 100 vrouwen komt de menopauze te vroeg: namelijk (ruim) voor het 40ste levensjaar. Bij 1 op de 1.000 vrouwen is dit zelfs voor het 30ste levensjaar het geval. Deze aandoening wordt Premature Ovariële Insufficiëntie (POI) en soms ook Prematuur Ovarieel Falen (POF) genoemd. POI kan bijvoorbeeld ontstaan door de behandeling met zware medicijnen, denk aan chemotherapie, maar vaker blijft de oorzaak onbekend.
7 De mannelijke overgang bestaat niet echt
Wat in de volksmond ‘mannelijke overgang’ wordt genoemd, heet in medische termen Late-Onset Hypogonadism (LOH) of Testosteron Deficiëntie Syndroom (TDS). Mannen met LOH kunnen dan last hebben van klachten die verdacht op overgangsklachten lijken, zoals stemmingswisselingen, slaapstoornissen, botontkalking, afname van de spierkracht, opvliegers (!) en minder zin in seks. Alleen is LOH omkeerbaar door verandering van levensstijl (lees: afvallen) of toediening van medisch testosteron. Vrouwen kunnen de overgang niet ontlopen, al rennen ze nog zo hard. Lang verhaal kort: de mannelijke overgang bestaat niet écht.
8 In het dierenrijk is de menopauze zeldzaam
Van slechts twee diersoorten denken onderzoekers dat er sprake is van menopauze, namelijk van de Indische griend (een kleine walvis) en de orka. Orkavrouwtjes kunnen namelijk wel 90 jaar worden, maar zijn vruchtbaar tot ze een jaar of 40 zijn. Chimpanseevrouwen menstrueren en ovuleren daarentegen tot aan hun dood en kunnen dus op hun 50ste nog zwanger worden.
9 Overgangsklachten kun je maar beter serieus nemen
Door de menopauze daalt de oestrogeenproductie met zo’n 80%. Dat kan een breed scala aan gezondheidsklachten geven, zoals botontkalking (ruim een half miljoen Nederlandse vrouwen heeft osteoporose), suikerziekte (diabetes), overgewicht, slapeloosheid, dementie, depressie, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Ongeveer een derde van je leven breng je in de postmenopauze, dus zonder de beschermende werking van vrouwelijke geslachtshormonen door. De impact van de overgang op je gezondheid kun je dus maar beter serieus nemen.
10 Dat buikje na de menopauze is juist gezond
Het lichaam probeert die dip in de vrouwelijke hormonen op te vangen door oestrogeen in het vetweefsel van de buikholte aan te maken. Vandaar dat buikje dus, waar eerder een taille was. Overgewicht is voor niemand goed, maar een beetje buikvet is daarom juist wél gezond als je postmenopauzaal bent.
Meer lezen?
Over de overgang zijn de laatste jaren nogal wat boeken verschenen. Kijk voor een overzicht hier.
Nog meer lezen?
28 Boekjes voor het bloeden
Podcast fan?
Luister nou eens een keer
Liever een muziekje?
Period Playlist: updated version
Filmpje anders?
Period kijkwijzer
Foto opening: Shutterstock.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.
