Riding the red bike.

MEN-STRU-A-TIE. Het is geen moeilijk woord. Toch is het lange tijd nadrukkelijk niet de bedoeling geweest het beestje (de rode draak?) hardop bij de naam te noemen. Wereldwijd zijn zo’n 5.000 eufemismen in kaart gebracht waarmee je discreet kunt laten weten dat je ‘ongesteld’ ofwel niet lekker bent. Soms ultrakort. Zoals vroeger over ‘K’ in plaats van kanker werd gesproken, zo werd menstruatie lang als ‘O’ of ‘M’ aangeduid. Of als ‘emmetje’ als M te direct was. Zo gênant vond men ‘de feestweek’ dus. In bijna alle culturen is er dan ook een tante of opoe die op bezoek komt als ‘de rode vlag wappert’. Een verwijzing naar de hulptroepen die vroeger écht werden opgetrommeld als de vrouw des huizes ‘haar periode’ had en dus ‘onrein’ was.

Andere universele overeenkomsten zijn verwijzingen naar een bepaalde regelmaat, onwelkom bezoek, de maan en natuurlijk naar de kleur rood. De tomatensoep is overgekookt, de rode Ferrari staat voor de deur, het is code rood. Duitsers kennen een aardbeienweek. Surinamers spreken over de rode zee. In Latijns-Amerika draag je een rode jurk en in Australië rijd je op een rode fiets. In Japan heeft men het over hinomaru (de Japanse vlag met die grote rode stip). Of anders over Anne no hi ofwel Anne’s Dag; een verwijzing naar Anne Frank die in haar dagboeken expliciet over menstruatie schrijft.

De Fransen zeggen dat de Engelsen zijn geland (een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog). In Nederland waren tijdens de Koude Oorlog de Russen in het land. In Denemarken zijn er communisten in het theater. Maantijd is een bekende in alle talen. De Belgen houden het op maandstonden of regels. In Kenia regent het. Uit de Verenigde Staten komen creatieve vondsten als: arts and crafts week, shark week, on the rag (‘rag’ betekent lapje of vod), ketchup with your steak of visiting the red planet. Met stip het beste synoniem in het Engelse taalgebied is natuurlijk… Period!

De baarmoeder huilt is een synoniem uit religieuze hoek, uit de tijd dat meneer pastoor nog kwam informeren of het met de gezinsuitbreiding wilde vlotten. Hetzelfde geldt voor Eva’s vloek of De Vloek. Als Eva in het paradijs niet van die appel had gegeten, was de mensheid niet gestraft met barenspijn en menstruatieleed. Het lijkt nu misschien grappig, maar in veel culturen zijn eufemismen nog altijd géén vrije keuze. Daar is menstruatie nog altijd écht Dat-Wat-Niet-Genoemd-Mag-Worden (vrij naar Harry Potter).

Enfin. Period! verzamelt variaties op het O- en M-woord. Zijn we er eentje vergeten? Laat het weten!

Aan de blauwe zakjes zijn (een verwijzing naar de plastic wegwerpzakjes van vroeger)
Aan de flatsj
Aan de rooie
Aan de rode kledder
Aardbeienweek (Duitsland)
Anne’s day (Japan: naar Anne Frank)
Au bain Marie
Bezoek hebben
Bezoek van opoe of tante hebben
Bloedgrot
Bloody sunday
Brol
De baarmoeder huilt (oude uitdrukking; omdat er geen zwangerschap is opgetreden)
De Engelsen zijn geland (uit de tijd dat het Engelse leger rode uniformen droeg)
De Ferrari staat voor de deur
De Japanse vlag (hangt uit)
De rode draak
De rode loop hebben
De rode vlag (hangt uit/waait-wappert)
De rode zee (Suriname)
De Russen zijn in het land
De/die tijd van de maand
De tomatensoep is overgekookt
De vodden hebben
De vloek van Eva
De periode hebben
Dracula’s theezakje is geknapt
Een bloedlip hebben
Emmeteje (meer dan de letter M uitspreken was lang taboe)
Er is een maand om
Er zijn schilders op bezoek
Eva’s Vloek
Feestweek
Het gaat mij naar de wijze der vrouwen (zegswijze uit de Bijbel)
Het regent (Kenia)
Het roosje bloeit
Het is feest (bij mij)
‘Het’ zijn
In haar dagen zijn
Jam in de baard
Last hebben van het rode kruis
Lekken
Lid zijn van het rode kruis
Loeten
Maandstonden hebben
Maandbloeding hebben
Mijn familie is op bezoek (China)
MKZ (Maandelijkse KutZooi)
O.M.A. (Onaangename Maandelijkse Aandoening)
Ongesteld (zijn)
Opoe is op bezoek
Opoe op bezoek hebben
Onrein zijn
Periode hebben
Regels
Regels hebben
Socialistenverkiezing
Tante (Rosette/Betje/Bepje)  is op bezoek (zie ook opoe is op bezoek)
Vloeien
Zeker niet zwanger

En verder:
Aunt Flo is in town
Aunt Irma is visiting
Arts and crafts week
Ketchup with your steak
On the rag
Riding the red bike (Australië)
Shark week
Surfing the red tide
Surfing the crimson tide
There’s a red tide at clam harbour
That time of the month
Visiting the red planet
PS Menstruatie is niet het enige woord dat we liever niet uitspreken. Voor menstruatieproducten zijn ook legio synoniemen bedacht. Zo is ‘roti jepang’ ofwel ‘Japans broodje’ Indonesische straattaal voor maandverband.

Foto opening: Shutterstock. Illustratie: uit het boek Mooi Rood is niet Lelijk.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.

Lees ook:
Geen gespreksonderwerp
Zeg heb jij ’t al?