Is menstrueren nog wel nodig? Je kunt je menstruatie immers ook deleten. Veel vrouwen doen dat al. Al doen zij dat niet altijd bewust. Dat zit zo.

Als je hormonale anticonceptie (pil, ring, pleister, spiraal of staafje) gebruikt, word je eigenlijk niet meer écht ongesteld. Synthetische hormonen, zoals levonorgestrel in het Mirena-spiraaltje en progestageen in de anticonceptiepil, zorgen er namelijk voor dat de groei van het baarmoederslijmvlies wordt onderdrukt, waardoor je niet of nauwelijks menstrueert.

Met een spiraal of staafje (Implanon-implantaat) heb je geen invloed op het bloedverlies, maar met een pil, pleister of Nuva-ring kun je dit min of meer managen door wel of juist geen stopweek in te lassen. Medisch gezien is de stopweek onnodig. Steeds meer vrouwen slikken de pil daarom zonder break van een week. Dat geeft meteen een kleinere kans op ongewenste zwangerschap. Dat risico is namelijk het grootst als je in de eerste week na de stopweek een pil vergeet. Ook de anticonceptiering kun je zonder stopweek gebruiken. Nadeel van beide methoden is de kans op doorbraakbloedingen (spotting), maar die kun je met een stopweek ondervangen.

Wat bijna niemand beseft: de bloeding tijdens de stopweek is een onttrekkingsbloeding en géén natuurlijke menstruatie. Al voelt dat misschien wel zo. Precies daarom is het fenomeen indertijd bedacht. Wetenschappers die aan de wieg stonden van de eerste generatie anticonceptiepillen vermoedden dat men de pil daardoor als minder onnatuurlijk zou ervaren.

Van de Nederlandse vrouwen tot en met 49 jaar gebruikt 59,6% een vorm van anticonceptie, wijst onderzoek van Rutgers uit. De anticonceptiepil is nog altijd favoriet, al daalt het gebruik gestaag. In 2017 koos 27,3% van de vrouwen voor de pil, in 2003 was dat nog 41%. Het Mirena-spiraal stijgt in de ranking: met een aandeel van 7,3% in 2017 tegen 4% in 2003. Voor overige vormen van hormonale anticonceptie koos in totaal 2,7%. Opgeteld gebruikt 37,3% van de Nederlandse vrouwen dus hormonen om zwangerschap te voorkomen.

Er zijn nogal wat redenen te bedenken waarom je op de escapeknop zou willen drukken

Is het erg om je menstruatie te deleten, ook al moet dat met hormonen? Is kiezen voor een menstruatieloos leven misschien zelfs gezonder voor je lijf? Er gaan geluiden op van wel. Feit is dat we vaker ongesteld zijn dan ooit tevoren. Zo’n 500 keer een week bloedend door het leven gaan, is tegenwoordig heel gewoon. Kwam daar vroeger maar eens om; toen bleef de teller op zo’n 50 keer steken. In de Middeleeuwen was je namelijk of zwanger of gaf je borstvoeding. Daarbij ging je ook al op jonge leeftijd dood.

Door een combinatie van factoren menstrueren we nu zo’n tien keer vaker dan een paar eeuwen geleden. Zo’n 2.500 dagen in je leven (omgerekend  6,8 jaar aan een stuk) ongesteld zijn terwijl we nog maar 1,7 kinderen baren volgens het CBS, lijkt weinig efficiënt. Los van de praktische bewaren, die rode vlag wappert natuurlijk altijd als dat helemaal niet uitkomt, worden bij elke menstruatie energie en belangrijke bouwstoffen als ijzer verspild. Daarbij kun je ook onnoemelijk veel last hebben van je feestweek (het heet niet voor niets on-gesteld).

Naar schatting 1 op de 10 vrouwen heeft endometriose, een aandoening waarbij slijmvlies dat op baarmoederslijmvlies lijkt ook buiten de baarmoederholte voorkomt. Met hevig menstrueel bloedverlies (HMB, ook wel menorragie) krijgt 1 op de 5 vrouwen boven de 35 jaar te maken. PMS of de extremere vorm PMDD (in Nederland ook wel premenstrueel spanningssyndroom of PMSS genoemd) zit naar schatting 1 op de 4 vrouwen in de weg. Menstruatiepijn (1 op de 2) is ook al geen zeldzaamheid.

Is kiezen voor een menstruatieloos leven misschien zelfs gezonder voor je lijf?

Er zijn dus nogal wat reden te bedenken waarom je op de escapeknop zou willen drukken. Zoals 37,3% van de Nederlandse vrouwen dus feitelijk al doet. Terug naar de hamvraag: kan dat kwaad? Of zou minder vaak menstrueren misschien zelfs gezondheidsvoordelen opleveren?

‘Niet menstrueren kan endometriose voorkomen en geeft ook een kleinere kans op endometriumkanker,’ beaamt hoogleraar benigne gynaecologie Judith Huirne van Vumc in Women’s Health. Maar dat niet menstrueren altijd beter is, is ook weer te kort door de bocht omdat aan het gebruik van hormonale anticonceptiemiddelen immers ook gezondheidsrisico’s kleven. Huirne: ‘Het is gewoon nog niet goed uitgezocht.’

Of de voordelen van hormonale anticonceptie – en dus het foppen van de menstruatiecyclus – opwegen tegen de nadelen, is voorlopig een afweging die iedereen voor zich moet maken. Liefst samen met een arts, want naast de hoeveelheid last die je hebt van je menstruatie, speelt ook je persoonlijke gezondheidsprofiel een rol. Overgewicht, een verhoogd risico op trombose, familieleden met borstkanker, het zijn allemaal zaken die meewegen.

Je kunt je menstruatie dus deleten, zoals veel vrouwen – bewust of onbewust – al doen. Vooralsnog betekent dit dat je je toevlucht zal moeten nemen tot hormonen. En die geven naast bepaalde gezondheidsrisico’s – bij de pil bijvoorbeeld een verhoogde kans op trombose en een iets hoger risico op borstkanker – ook andere bijwerkingen. Bekende bijwerkingen van de pil zijn bijvoorbeeld hoofdpijn, pijnlijke borsten, een opgeblazen gevoel, wisselende stemmingen – of juist een vlakke gemoedstoestand – en een verminderd libido. Hormonen gebruiken om je hormonale stelsel te onderdrukken roept niet voor niets steeds meer weerstand op.

Hoe erg is het eigenlijk dat je je niet elke fase van je menstruatiecyclus hetzelfde voelt? Inzicht krijgen in je cyclus is iets waarmee je je voordeel kunt doen. Om zwangerschap te voorkomen, heb je niet per se (synthetische) hormonen nodig. Er zijn andere opties. We noemen het spiraaltje zonder hormoonafgifte of het condoom. Over anticonceptie gesproken: waar blijft eigenlijk de mannenpil?

Op 26 september is het Wereld Anticonceptie Dag (World Contraception Day). Een dag om aandacht te vragen voor het belang van anticonceptie om ongewenste zwangerschap te voorkomen en veilige seks te promoten. Jaarlijks raken miljoenen mensen besmet met soa’s omdat zij niet weten hoe zij deze moeten voorkomen.

Lees ook:
Buikpijn door endometriose
Heb ik soms myomen?
Wanneer is veel teveel?
Te weinig menstrueren, kan dat ook?
Niet meer ongesteld

Foto: Shutterstock.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.