Niet eerder in de geschiedenis was er wereldwijd zo veel aandacht voor het onderwerp menstruatie. Er was geen ontkomen aan: in de politiek, in de wetenschap, op straat, in de media, op het podium. Nadenken over een gezonde menstruatie is en vogue. Het jaar 2018 in hashtags.

#menstruatiearmoede

Nog zo’n discussie die in Nederland nauwelijks lijkt te spelen. Merkwaardig, want ook hier zijn legio gezinnen op een voedselbank aangewezen. Op veel pekken in de wereld staat menstruatiearmoede wél torenhoog op de politieke agenda. Niet alleen in ontwikkelingsgebieden. Ook in Europa. Ook daar blijken scholieren school te missen omdat zijn zich geen menstruatieproducten kunnen veroorloven.

Schotland werd in 2018 het eerste land ter wereld dat menstruatieproducten  beschikbaar stelt op scholen en universiteiten. In Londen rijdt sinds kort een Tampon Taxi rond met menstruatieproducten voor daklozen. In afgelegen gebieden van Macedonië speelt het probleem ook: daar mist 90% van de meiden elke maand 4-5 dagen school vanwege #periodpoverty.

Op Amerikaanse scholen en universiteiten wordt actie gevoerd voor gratis menstruatieproducten. Volgens Plan International heeft een derde van de Canadese vrouwen onder de 25 jaar moeite om menstruatieproducten te bekostigen. In Toronto wordt aan daklozen maandverband verstrekt. In de hoofdstad van Zuid-Korea zijn menstruatieproducten sinds kort in een tiental openbare gebouwen gratis verkrijgbaar. Net als toiletpapier, zeep en papieren handdoekjes. De verwachting is dat het Schotse initiatief ook elders in de wereld navolging gaat krijgen. Wordt vervolgd.

#menstruatiebelasting

Waarom zou voor Viagra wel het lage belastingtarief gelden en voor maandverband niet? Precies daarom wordt op veel plekken in de wereld gedemonstreerd tegen de zogenaamde tampon taks. Met succes. In onder meer India, Tanzania, Australië, Spanje, Zuid-Afrika en in diverse Amerikaanse staten (Nevada, Ohio) werd de ‘tampon tax’ het afgelopen jaar afgeschaft. De verwachting is dat in 2019 meer staten zullen volgen. In Nederland vallen menstruatieproducten onder het lage Btw-tarief van 6% (9% in 2019).

#menstruatieverlof

Zo nu en dan wordt de discussie weer wat nieuw leven ingeblazen. Recent bijvoorbeeld weer in een artikel op Tonic-Vice. Moeten vrouwen vrij krijgen als ze ongesteld zijn? Pardon? Kom op nou, mensen. Luisteren naar je lichaam – en dus naar je menstruatiecyclus – is uiteraard een goed idee. Maar als je te gammel bent voor werk of school als het ‘code rood’ is (of in de pms-week ervoor), dan is er waarschijnlijk sprake van een medisch probleem en is het verstandig naar de (huis)arts te gaan.

Menstruatieverlof is niet iets dat je werkgevers of de overheid moet laten regelen. Waar ligt de grens? Moet er ook menopauzeverlof komen? Wie gaat controleren of je wel echt on-gesteld bent. Wat doen we met al die vrouwen die de pil slikken of een spiraaltje hebben, en die dus niet menstrueren? Voor de licht stijgende lijn uit de laatstverschenen Emancipatiemonitor is deze discussie killing. Tijd dus voor een nieuwe hashtag: #menstruatieisgeenziekte. Het woord ‘menstruatieverlof’ willen we vooraan alleen nog horen als het over zwangerschap en menopauze gaat.

#menstruatieawareness

Jazeker, menstruatie op de rode loper, op het podium of in het museum. In de Indiase bioscoop ging begin 2018 de tweede film over ‘de man die maandverband droeg’ in première. Hier kon je Padman via Netflix bekijken. De korte film Period. End of a Sentence staat op de shortlist voor een Oscar-nominatie. Op een filmfestival in Parijs werd onlangs een documentaire over The Clams vertoond; een Australische waterballetgroep die gehakt maakt van alle ongemakkelijkheid rondom menstruatie.

Vanuit een zelfde missie zagen we cartoons voorbij komen, schilderkunst, fotografie, ballet, comedy, straatkunst, theater, modeontwerpen, catchy videoclips, design, bordspellen, games, boeken. Humor en kunst om #menstruatieawareness te genereren. We want more!

#menstruatietaboe

Of beter gezegd: menstruatietaboe-moe. Laten we voorop stellen: op veel plekken in de wereld ben je liever niet ongesteld. Dat bleek ook dit jaar weer uit vele, droeve nieuwsberichten. Meisjes die tijdens hun menstruatie niet naar school mogen omdat de riviergod niet wil dat ze de brug oversteken. Een Indiase tiener die omkwam toen de ‘menstruatiehut’ waarin ze in haar eentje ‘onrein’ zat te wezen door een orkaan werd verwoest. Goed nieuws was er gelukkig ook: in India bepaalde de Hoge Raad dat vrouwen in de vruchtbare leeftijd niet langer uit de tempel mogen worden geweerd. Aan dat besluit ging een lange strijd vooraf.

Gebrek aan kennis en ingesleten gewoonten zorgen voor economische achterstand en gezondheidsproblemen. Dat is een feit. Maar ‘wij helpen het menstruatietaboe doorbreken’ is inmiddels ook het nieuwe marketingcliché. Natuurlijk, menstruatie is nog altijd een ongemakkelijk gespreksonderwerp. Maar kun je in een samenleving waarin iedereen weet waar het fenomeen voor dient, waarin menstruatieproducten overal verkrijgbaar zijn én waarin mediabreed megaveel aandacht aan ‘de feestweek’ wordt besteed, nog wel spreken van een taboeonderwerp?

Dat er weinig waardering is voor dit onderdeel van de voortplantingscyclus, is een ander verhaal. Maar respect kun je ook opeisen. Dus word je op school of thuis gepest met je menstruatie? Bijvoorbeeld omdat je bent doorgelekt? Zegt de huisarts ‘ach mevrouwtje, menstruatieklachten horen er nu eenmaal bij?’ Denk aan het aloude feministische adagium: Vrouwen kunnen alles wat mannen kunnen, terwijl ze menstrueren. Geef jezelf een beetje krediet. Dan wint #menstruatietrots het uiteindelijk vanzelf van #menstruatieschaamte.

We zijn benieuwd hoe de rode vlag eind 2019 wappert.

Meer stof tot nadenken:
De zin en onzin van duurzaam menstrueren
Blauw bloed versus rood bloed: maandverbandreclames
Fetisj voor menstruatiebloed

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.