Menstruatiearmoede. Hoe breng je dat een beetje overtuigend in beeld? Nou zo dus. Vlekkeloos is een overtuigende korte fictiefilm, geregisseerd door Emma Branderhorst en met een hoofdrol voor Alica Prinsen, die de vinger precies op de juiste plek legt.

Waar gaat dit nu helemaal over?

Vlekkeloos vertelt in 15 minuten het verhaal van de 15-jarige Ruby (je weet wel Ruby – als in ‘robijnrood’) die tijdens haar menstruatie haar moeder niet durft te vragen om tampons of maandverband, omdat ze weet dat daar wegens de schuldsanering waar het gezin in zit geen geld voor is. Ook niet als de lege flessen worden ingeleverd. En nee, misschien is er volgende week wél maandverband verkrijgbaar bij de voedselbank.

Debuterend actrice Alica Prinsen speelt de hoofdrol. Astrid van Eck (De Veroordeling, Grenslanders) speelt haar moeder. Voor het scenario tekende Milou Rohde, samen met de regisseuse. Het camerawerk werd verzorgd door Gouden Kalf-winnares Myrthe Mosterman (Goud). Vlekkeloos is geproduceerd door Nicky Onstenk en Marc Bary voor IJswater Films.

Regisseuse Branderhorst, die al langer gefascineerd was door het menstruatietaboe, maar die desalniettemin pas vrij laat hoorde dat er ook nog zoiets bestond als menstruatiearmoede, maakte zich er niet makkelijk van af. Ze deed Heel Veel Research. Onder meer door een maand lang bij de Voedselbank te werken. ‘Ik wilde een zo realistisch mogelijk beeld. Veel medewerkers en bezoekers van de voedselbank zijn nu figuranten in de film.’

Niet alleen over bloed 

Branderhorst ontdekte haar hoofdrolspeler Alica Prinsen (17) bij een castingbureau. ‘Zij had alleen geen enkele filmervaring. We hebben daarom veel geoefend voordat we gingen draaien.’ Met resultaat, want Prinsen verdient een eervolle vermelding. Willen acteren is één ding. Durven acteren is iets anders. Op de wc een hoorbare plas doen, een tampon verwisselen, bebloed wc-papier uit je onderbroek vissen en met doorlekvlekken het beeld vullen. Dat zijn niet de scenes waar je als beginnend actrice van droomt. ‘Toch hoefde ik niet lang na te denken over het willen spelen van deze rol,’ zegt ze er zelf over. ‘Het gaat niet alleen over bloed in deze film.’

Still uit Vlekkeloos.

Daarmee heeft ze in meer dan een opzicht een punt. Vlekkeloos gaat allereerst over armoede. Dat je dan ook gebrek hebt aan menstruatieproducten is logisch. Alleen heb je dan te maken met een dubbel taboe. Wat in deze korte film haarscherp naar voren komt: waarom overhandigen we elkaar zo stiekem een tampon op het schoolplein? Het lijkt wel alsof er hard drugs worden gedeald. En waarom wordt er zo keihard gelachen om een doorlekvlek in een sportbroek? Het lijkt wel alsof… Ja waar lijkt dit eigenlijk op – anno 2021?

Alle draaidagen ongesteld

Negatieve reacties heeft de hoofrolspeelster niet gehad. ‘Okay, één jongen vindt het een beetje lastig.’ Eyeopeners heeft de film haar wél opgeleverd. ‘Ik had nog nooit van menstruatiearmoede gehoord en kijk er nu toch anders naar als iemand om een tampon vraagt. Je bent je nu meer bewust van wat er achter zo’n vraag zou kunnen zitten.’ Nog een leuk feitje voor de lezers: ‘Alle vier de draaidagen was ik ongesteld. Dat betekent in mijn geval: kramp en chagrijnigheid. Zelf vond ik dat heel vervelend. Maar Emma vond dat fantastisch.’

De film ging op 27 september in première tijdens het Nederlands Film Festival (NFF). Je weet wel – van de Gouden Kalveren. Nog een weetje: eerder  was er ook al een film over menstruatie te zien op het Filmfestival: Birdland. De lijst met menstruatiefilms wordt langer en langer. Kijk maar in onze Kijkwijzer. Voor Vlekkeloos (Engelse titel: Spotless) regent het inmiddels prijzen op internationale filmfestivals. de film won er al 10, waaronder de prestigieuze Kristallen Beer voor Beste Korte Film in de Generation competitie op het Berlinale Filmfestival en de Grand Prize op het Canadese Regard Saquenay International Short Film Festival, waarmee de film zich officieel kwalificeerde voor de Academy Awards. Vlekkeloos gaat voor een Oscar.

Via deze link is de trailer van de film te kijken: vimeo.com. Hele film zien? Kijk dan op npostart.nl/vlekkeloos/.

LAATSTE UPDATE: 19-10-2022

Beeldmateriaal: Vlekkeloos.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.

Voor het overzicht:
Menstruatiearmoede. Nu ook hier. 
Menstruatie in de film
De Period! Playlist
Luister nou eens een keer: podcasts