Maakt het uit welke menstruatieproducten je gebruikt? Gekke vraag eigenlijk. Natuurlijk maakt dat uit. Voor je eigen vaginale gezondheid én voor het milieu. Die twee zaken hebben meer met elkaar te maken dan op het eerste gezicht misschien lijkt. We leggen uit. Om te beginnen heb je nogal wat maandverbanden en tampons nodig in je leven. Reken maar uit: zo’n 5 producten per dag, gemiddeld 5 dagen lang en dat dan 13 keer per jaar. Dat zijn zo’n 325 producten per jaar. Los van alle inlegkruisjes en maandverbanden voor de zekerheid – je weet immers nooit helemaal precies wanneer het bloeden begint. Als je uitgaat van 40 vruchtbare levensjaren, dan heb je al gauw 13.000 producten nodig.

Als je bedenkt dat een pak regulier maandverband het equivalent van wel vijf plastic draagtassen kan bevatten, dan zal duidelijk zijn dat er met een alternatief product dat beter recyclebaar is nogal wat milieuschade kan worden voorkomen. Milieuschade op macroniveau (de planeet) én op microniveau (jij zelf). Die 13.000 menstruatieproducten draag je op een van de meest absorberende en gevoelige plekjes van je lichaam (je vulva) of zelfs inwendig (je vagina).

Vulvaire en vaginale problemen komen vaker voor dan je zou denken

Lief zijn voor je vulva en vagina is belangrijk als je klachten wilt voorkomen. Denk jeuk. Pijn. Uitslag. Te veel afscheiding. Een onaangename geur. Of zelfs vaginale infecties. Vulvaire en vaginale problemen komen vaker voor dan je zou denken. Gek genoeg ontstaan deze vaak als je té schoon op jezelf wilt zijn. Niet voor niets adviseren gynaecologen om katoenen maandverband en tampons zonder parfums te gebruiken en om je vulva niet met zeep te wassen, maar met lauw water.

Even kort door de bocht: discreet menstrueren is decennialang belangrijker geweest dan gezond menstrueren. Met dank aan het aloude menstruatietaboe. Fabrikanten speelden daarop in met producten waarmee je onzichtbaar ongesteld kon zijn (ook al lag je dubbelgevouwen van de kramp). Denk aan per stuk verpakt maandverbandje of tampons met inbrenghulzen die precies in je handpalm passen, zodat je ze ongezien naar de wc kunt smokkelen. Aan fluisterzachte verpakkingen die je niet hoort kraken bij het openen. Aan maximaal absorptievermogen (door de plastics en absorberende korrels). Aan een hagelwitte kleur (dankzij de chloor). Aan parfums om geurtjes te voorkomen. En aan een gebrek aan ingrediëntenlijst, zodat nooit helemaal duidelijk was wat er nu precies in zat.

Voor dingen die je in je vulva/vagina stopt gelden nauwelijks wettelijke regels

Best bijzonder. Voor vrijwel alles in de winkel – van etenswaren tot en met cosmetica – is een sluitende ingrediëntenlijst ofwel bijsluiter verplicht en/of moet informatie over de productie en fabricage worden gegeven. Zodat je als consument precies weet wat je op je huid smeert of in je mond stopt. Voor dingen die je in je vulva/vagina stopt gelden merkwaardig genoeg andere nauwelijks wettelijke regels.

Iemand die dit ook bijzonder bedenkelijk vond, was de Britse milieuactiviste Susie Hewson. Zij lanceerde in 1989 het allereerste ecologische maandverbandmerk ter wereld: Natracare. Haar inspanningen om een plastic-, gif- én dierproefvrij alternatief voor reguliere menstruatieproducten te maken, werd niet met gejuich ontvangen. Legio rechtszaken werden tegen haar aangespannen door het handjevol multinationals dat de menstruatiemarkt tot dan in handen had. Hewson won ze één voor één en effende zo de weg voor een leger aan nieuwe en hippe merken.

De keuze lijkt inmiddels reuze als je milieuvriendelijk wilt menstrueren. Of je nu voor wegwerp of voor herbruikbaar gaat. Is de laatste optie beter? Je voelt je inmiddels bijna schuldig als je liever voor wegwerpproducten kiest. Toch is herbruikbaar helaas niet in alle gevallen de groenste keuze. Zo kreeg een bekend merk menstruatieondergoed recent een rechtszaak aan de broek toen bleek dat de claim ‘zonder chemische stoffen’ bezijden de waarheid was. In het ondergoed werden namelijk wel chemische per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) aangetroffen.

Katoen is niet per se groen 

De menstruatiecup dan, horen we je denken? Daarvan heb je er maar één nodig en die gaat tot wel tien jaar mee. Dat klopt. Maar lang niet alle cups worden gemaakt van medische siliconen. Sterker: de markt wordt overspoeld met goedkope cups uit Aziatische landen van zogenaamde food-grade siliconen – materiaal dat ongeschikt is voor inwendig gebruik. Die bergen afgedankte cups in leuke kleurtjes, waarvan onduidelijk is op welke manier en waarvan ze precies zijn gemaakt, moeten straks ook weer worden afgebroken.

Wie de moed nu in de schoenen zinkt: lief zijn voor je vulva en vagina én voor de planeet gaat heus prima samen. Ook als je wegwerp menstruatieproducten gebruikt. Het kan alleen geen kwaad om kritisch te blijven. Lees de verpakking en/of fabrikantenwebsite na als je zeker wilt zijn van je groene zaak. ‘Katoen’ betekent bijvoorbeeld niet per se ‘groen’, want katoen is het meest bespoten gewas ter wereld. Het is dus belangrijk dat er biologisch katoen met het juiste keurmerk wordt gebuikt.

Duurzaam & vegan menstrueren kan (al sinds 1989)

We richten de spotlights om die reden weer even op gamechanger Natracare, dat op het gebied van duurzaamheid en transparantie over de samenstelling en productie al decennialang proactief het goede voorbeeld geeft. Natracare maandverbanden, inlegkruisjes, tampons en vochtige doekjes worden gemaakt uit 100% biologisch (GOTS-gecertificeerd) langvezelig katoen. Dit is topkwaliteit katoen waarvan de vezels in de breedte uitzetten – waardoor deze extra efficiënt absorberen – dat geen vezelverlies geeft. Vezels die in je vagina achterblijven na tampongebruik kunnen vervelende klachten geven.

De producten zijn vrij van super absorberende gelkorrels (SAP’s) en andere chemicaliën en zijn chloor-, parfum- én plasticvrij. De absorberende kern is van PEFC-gecertificeerd houtpulp uit Finland. De antidoorleklaag is van gepatenteerd biopolymeer uit plantaardig zetmeel. Ook voor de verpakkingen worden geen plastics uit aardolie ingezet. De optelsom van dit alles is hypoallergeen, diervriendelijk (want dierproefvrij en onschadelijk voor in het wild levende dieren), veganistisch, op ethische wijze geproduceerd én volledig biologisch afbreekbaar en composteerbaar. En dat dus al sinds 1989. Waren alle merken menstruatieproducten maar zo. Dat zou een berg afval, dierenleed en menstruatieleed schelen.

Lees ook:
Milieubewust menstrueren
Hebben coronavaccinaties invloed op je menstruatie?
Gender en gezondheid: de rode draad
Alles over TSS (tamponziekte)

Beelmateriaal: Natracare.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.