Ouwe mascara gooi je in de prullenbak. Maar tampons en maandverband, die kun je eeuwig bewaren toch? Ja en nee.

Hoe lang kun je maandverband en tampons bewaren?

Tja, dat staat niet altijd op de verpakking aangegeven. Sommige fabrikanten vermelden alleen de productiedatum en het feit dat het product ‘lang houdbaar’ is. Een rondje bellen met leveranciers en fabrikanten van in Nederland verkrijgbare producten leert dat vijf jaar zo ongeveer het gemiddelde is. Gerekend vanaf de productiedatum dus – niet vanaf het moment van aankoop – en vooropgesteld dat een en ander onder de juiste omstandigheden is bewaard.

Wat is de beste plek om maandverband en tampons te bewaren?

Nou, je bewaart ze beter niet in een warme en vochtige badkamer natuurlijk. Dat is redelijk voor de hand liggend (ze zijn gemaakt om vocht te absorberen…). Helaas staat niet iedereen er bij stil dat ze ook de wasem van je douche- en badwater absorberen. De beste plek is droog. En koel. Dat is dus buiten de badkamer en bij voorkeur in de originele verpakking.

Los in je tas bewaren kan geen kwaad, toch?

Als je tampons en pads los in je tas bewaart, kan de verpakking beschadigd raken. Wil je altijd een voorraadje bij je hebben, bewaar ze dan in een hoes of blikje. Deze speciale tamponverpakkingen zijn dus niet puur decoratief.

Wanneer moet je ze niet (meer) gebruiken?

Tampons zijn individueel verpakt zodat ze geen vocht kunnen absorberen voordat je ze inbrengt. Is die verpakking beschadigd, gooi ze dan weg. Ook maandverband waarvan de bovenkant is beschadigd kun je beter niet gebruiken. Al is het nog zo smetteloos wit.

Anders dan verbandmiddelen voor medisch gebruik worden menstruatieproducten namelijk niet steriel verpakt. Wat betekent dat schimmel- en bacteriëngroei niet zijn uitgesloten. Verkleuringen, pluisjes die uit de verpakking steken en (we zeggen het toch maar even) producten waar een luchtje aan zit, zijn een no-go.

Wat is het risico als je producten gebruikt die over de datum zijn?

Menstruatieproducten die niet over de datum zijn, kunnen soms ook klachten geven, bijvoorbeeld omdat ze geurstoffen bevatten en/of te goed absorberen waardoor je vagina uitdroogt en de vaginale flora verstoord raakt. Of omdat je ze niet helemaal op de juiste manier gebruikt.

Het risico op jeuk of andere vormen van huidirritatie en vaginale afscheiding is uiteraard groter als je producten gebruikt die beschadigd en/of over de houdbaarheidsdatum zijn. Meestal verdwijnen deze klachten vanzelf na je menstruatie, als de natuurlijke pH waarde van de huid zich weer herstelt.

Blijf je last hebben van irritatie of klachten, ga dan naar de huisarts. In zeer zeldzame gevallen kan het gebruik van te oude of beschadigde producten tot toxic shock syndrome (TSS) leiden; een bacteriële infectie die ook kan ontstaan als je een tampon met te hoge absorptiegraad te lang inhoudt.

Wat zeggen leveranciers en/of fabrikanten er zelf over?

Procter & Gamble (Always en Tampax) en Johnson & Johnson (o.b.) melden terecht dat het niet verplicht is om de maximale houdbaarheidsdatum te vermelden. Anders dan bij bijvoorbeeld cosmetica. De productiedatum staat echter wel op de verpakking, al dan niet als lotnummer of gecodeerd, zodat deze altijd achterhaald kan worden. Aangeraden wordt om maandverband en tampons in een gesloten verpakking en uit de buurt van vocht te bewaren. Libresse adviseert bij consumentenvragen om de producten bij voorkeur binnen drie jaar te gebruiken, zodat optimale kwaliteit kan worden gegarandeerd.

Op producten van Sanature staat wel een houdbaarheidsdatum. Volgens de Nederlandse brand manager is het echter belangrijker om naar de materiaalsamenstelling te kijken; 100% katoen in dit geval. Daarvan worden ook de producten van Cottons gemaakt, dat geen houdbaarheidsdatum op de verpakking zet, omdat de producten dusdanig zijn verpakt dat vocht en licht er volgens de Nederlandse distributeur niet bij kunnen. Voor het bewaren zijn geen speciale condities vereist; de producten kunnen hoge en lage temperaturen aan. Dat de producten volledig biologisch afbreekbaar zijn, wil overigens niet zeggen dat je ze door het toilet kunt spoelen, zegt de distributeur. Daarover bestaat soms verwarring dus we melden het toch nog maar even.

Liever biologisch?

Op maandverbandverpakkingen van Gentleday (menstruatieproducten van biologisch katoen) staat momenteel nog een uiterste houdbaarheidsdatum – deze is vanaf de productiedatum drie jaar. Maar deze data gaan van de verpakkingen verdwijnen omdat vermelding wettelijk niet is vereist én omdat de producten veel langer houdbaar zijn, zegt de Nederlandse distributeur. Denk aan vijf jaar. Op de tamponverpakkingen staan trouwens geen data. Maar ook hier geldt dat tampons langer houdbaar zijn dan drie jaar.

Natracare – dat sinds 1989 biologische menstruatieproducten maakt – heeft geen houdbaarheidsdatum op de verpakking staan. Wel wordt gebruikers aangeraden pads en inlegkruisjes binnen twee jaar na aankoop en tampons binnen vier jaar na de productiedatum te gebruiken. Biologische menstruatieproducten zijn namelijk gemaakt om te ‘vergaan’ onder warme en vochtige omstandigheden, zonder schade aan het milieu te berokkenen. Daarom is het dus extra belangrijk om ze koel en droog te bewaren. Yoni vermeldt om die reden alleen een houdbaarheidsdatum op inlegkruisjes en maandverband, omdat daarvoor bioplastics worden gebruikt die na een aantal jaar vergaan.

Voor het absorptievermogen maakt het dus niet uit of je biologische of niet-biologische menstruatieproducten gebruikt, voor de houdbaarheid wel. En tampons zijn over het algemeen dus langer houdbaar dan inlegkruisjes en pads.

Lang verhaal kort:

• Bewaar menstruatieproducten op een schone, droge en niet te warme plek.
• Gebruik geen producten waarvan de verpakking is beschadigd.
• Was je handen voor en nadat je een wisseltruc doet.
• Gebruik producten die bij je ‘flow’ passen; met de juiste absorptiegraad dus (die is dus zo laag mogelijk).
• Volg de voorschriften op de verpakking; houd tampons niet langer in dan 4 tot 8 uur.
• Wissel tampons af met maandverband of probeer eens iets anders, zoals een menstruatiecup.
• Blijf geen producten gebruiken als je lichamelijke ongemakken ervaart, zoals jeuk en pijn.
• Ervaar je hevige en acute klachten als koorts, duizeligheid, overgeven, pijnlijke ledematen, verwardheid enzovoort; ga dan onmiddellijk naar de huisarts.

Foto’s: Shutterstock.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.

Lees ook:
De Period Blogpost-Top 3
10 Dingen die je met je maandverband zou moeten doen
Milieubewust menstrueren
Menstruatieles van de fabrikant