Bij menstruatie denk je aan… bloed. Heel goed. Een fascinerend goedje dat van levensbelang is en mede daardoor zowel angst als afgrijzen oproept. Bloed staat immers voor gevaar. Precies daarom zetten we in deze Bloedgoed Boekenselectie drie boeken over het onderwerp op een rij.

Een bloedneus kunnen we misschien nog hebben, maar zodra er onbedoeld van dat rode spul uit je aderen spuit, is er stront aan de knikker. Toch roept bloed als gevolg van geweld minder afgrijzen op dan bijvoorbeeld menstruatiebloed. Volksstammen mensen kauwen onbewogen een zak chips weg onder het genot van een slasher movie. Om diezelfde tere zieltjes te beschermen bleef bloed in maandverbandcommercials verrassend lang blauw. Afijn, over bloed is dus veel te vertellen.

Bloed – Een vrouwengeschiedenis (Beatrijs Smulders)

Vrouwen hebben er een speciale band mee, met bloed. Vanwege hun menstruatiecyclus en omdat de eerste bevalling zonder bloedvergieten nog moet worden uitgevonden. Niet gek dus dat het eerste deel van de trilogie van de bekendste verloskundige van Nederland – Beatrijs Smulders Bloed – Een vrouwengeschiedenis is gedoopt.

Smulders werd bekend met voorlichtingsserie Veilig. Bloed is een autobiografische vertelling. Een persoonlijk verhaal dat zich afspeelt van het begin van de jaren vijftig tot in de jaren tachtig, waarin je Smulders volgt in haar ontwikkeling van meisje tot vrouw en waarin je tegelijk een interessant inkijkje krijgt in de praktijk van een verloskundige aan de hand van veel anekdotes. Zo hielp ze de vrouw van een bekende rock and roll junkie bij haar bevalling (nee, ook wij noemen geen namen).

Bloed – Een vrouwengeschiedenis begint logischerwijs bij de eerste menstruatie van Smulders en de seksuele voorlichting die ze daarop van haar vader krijgt. Over de geheime passages in haar dagboek die ze aan haar menstruatievragen wijdt, waarover ze een songtekst van Anneke Grönloh plakt voor het geval iemand in haar dagboek gluurt. Over de vier mysterieuze bloedemmers die ze in de badkamer vindt waarin katoenen lapjes weken. Hoe blij ze is als daar een vijfde emmer naast komt te staan.  ‘Ik vind het fijn om iets te voelen wat alleen van mij is. Een geheim gevoel. Ik ben er trots op. Mijn lichaam doet het. Eindelijk hoor ik bij de grote vrouwen, eindelijk ben ik lid van het geheime bloedgenootschap. En… ik krijg een eigen emmer.’

Bloedgoed boekenselectie: Mail & Win
Bloed is een bloedeerlijk boek – met vaart en humor geschreven – waarin Smulders sans gêne over de ontdekking van haar eigen lichaam en haar seksualiteit vertelt. Nieuwsgierig? We geven één exemplaar cadeau. Mail je postadres voor 13 juni a.s. naar redactie <@> period.nl. Het boek wordt door uitgeverij Nijgh & Van Ditmar naar de winnaar gestuurd. CLOSED

Bloed – Een vrouwengeschiedenis, 2021, Beatrijs Smulders, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, ISBN 9789038808512, paperback, prijs € 26,99.

Bloed – Een geschiedenis (Marc Boogaerts)

Van een heel andere orde is het boek Bloed – Een geschiedenis van hematoloog Marc Boogaerts. Want inderdaad: in één druppel bloed zit een fantastisch geschiedenisboek. Al sinds de prehistorie kennen we aan bloed een belangrijke symbolische kracht toe, en recente doorbraken in de medische wetenschappen bevestigen deze bijna mythische status van bloed als bron van leven.

Van de grotten van Lascaux tot de eerste bloedtransfusie, van de mythe van Dracula tot bloedwraak in Albanië, van primitieve offerrituelen tot bloeddoping, stamceltransplantatie en immunotherapie: dit boek vertelt het ongemeen spannende verhaal van ons bloed, en hoe dit rode goud al sinds mensenheugenis symbool staat voor de hoop op eeuwig leven.

Natuurlijk is er ook een bijrol voor menstruatiebloed. Zo blijkt dat Chinese keizers door het drinken van menstruatiebloed van concubines (het rode yin sap genoemd) een goddelijke status probeerden te verwerven. Over menstruatiebloed hadden we best meer willen lezen. Maar de schat aan informatie die dit standaardwerk biedt, met veel aandacht voor wetenschap, maakt dit gemis ruimschoots goed. Dit boek weet van de eerste tot en met de laatste pagina te boeien.

Bloed – Een geschiedenis, 2019, Marc Boogaerts, uitgeverij Lannoo, ISBN 9789401459006, paperback, prijs € 19,95.

Bloed – een biografie (Rose George)

Na de publicatie van De Grote Boodschap kreeg Britse wetenschapsjournalist Rose George het verzoek om over menstruatie te schrijven. Dat project liep wat uit de hand en resulteerde in Bloed – een biografie. Een boek over allerlei aspecten van bloed dus, waarin het over bijvoorbeeld bloedzuigers en vampiers gaat.

Menstruatiegewijs zijn vooral hoofdstukken 6 en 7 interessant. George begint bij Plinius de Oudere, die predikte dat een menstruerende vrouw die over een tarweveld liep, rupsen, wormen, torren en ander ongedierte van de aren zou laten vallen. ‘Hij zat er heel vaak naast,’ concludeert George. ‘Waren sommige van deze beweringen maar echt waar. Dat zou ons een hoop onkruid wieden besparen.’

Op zoek naar de zin en onzin van menstruatiemythes reist George onder meer af naar Nepal, waar ze de dan 16-jarige Radha spreekt, die tijdens haar menstruatie het huis van haar familie niet mag betreden, niets anders dan gekookte rijst mag eten en slaapt in wat George beschrijft als ‘een stal, maar dan kleiner en gammeler.’

George’s boek laat zien dat menstruatietaboes overal in de wereld voorkomen. Zo ook in Japan, waar sushi-chefs geloven dat ongesteldheid vis bederft), in Zwitserland (waar de voorzitter van de internationale skifederatie denkt dat een baarmoeder bij een skisprong kon knappen) en Amerika (waar de US Forest Service besloot dat vrouwen tijdens hun menstruatie het bos niet meer in mochten om berenaanvallen te voorkomen).

Reisverslag, populaire wetenschapsliteratuur, cultuurgeschiedenis, politiek essay. Hoe je het ook wilt noemen, Bloed is een bloedgoed boek vol feiten over alle aspecten van een bijzonder goedje. Waarvan er gemiddeld zo’n 4,5 liter door je aderen stroomt. Bij vrouwen althans. Een uitgebreidere review van het boek vind je hier.

Bloed – Een biografie, 2019, Rose George, uitgeverij Ambo/Anthos, ISBN 9789026347696, paperback, prijs € 14,99.

Foto boven: Shutterstock.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.

Nog steeds bloeddorstig?
5 Dingen die je kunt doen met menstruatiebloed
28 Boekjes voor het bloeden
Is menstruatiebloed gewoon bloed?
Fetisj voor menstruatiebloed