Voor het eerst menstrueren, dat is iets bijzonders. Een uniek moment dat vraagt om een apart gebaar. Groot of klein, symbolisch of heel gewoon. Ieder meisje is immers anders. Auteur en psychotherapeut Carla Rosseels herinnert zich haar eigen initiatie in vrouw-zijn. Nadat ze ervoer hoe krachtig rituelen kunnen zijn om levensovergangen mee te bekrachtigen, maakte ze het tot een van de kernthema’s van haar werk.
– DOOR CARLA ROSSEELS –
‘Ik groeide op in een klein Vlaams dorp in de jaren ’70 en werd rooms-katholiek opgevoed. Toen ik 16 was, keerde ik de Kerk echter de rug toe en weigerde ik nog naar de mis te gaan. Ik vond mijn godsdienst vrouwonvriendelijk en was geschokt door de wreedheden die de Kerk door de eeuwen heen had begaan. Mijn vader was niet echt gelukkig met mijn beslissing, maar hij aanvaardde dat ik oud genoeg was om mijn eigen keuzes te maken. Mijn moeder vond het goed, zij was een feministe en stelde bij meer regels en tradities vraagtekens.
Terugkijkend heb ik anderzijds toch wel wat bijzondere momenten beleefd in de kerk. Toen ik twaalf was en het ritueel van het vormsel of de plechtige communie onderging, hoorde ik voor het eerst mijn ‘roeping’ tot mij spreken. Terwijl ik voor de deken geknield zat in mijn lange witte jurk, wachtend op zijn zegening, met mijn moeders hand op mijn schouder, vroeg hij me wat ik later wilde worden. Tot hun beider verrassing antwoordde ik: ‘Ik wil journalist en schrijver worden’. Van toen af, begeleidde deze visie me op mijn weg als jongvolwassene.
Op een dag merkte ik dat ik voor de eerste keer bloedde
Een paar jaar later, toen ik veertien was, gebeurde er opnieuw iets bijzonders. Op een dag merkte ik dat ik voor de eerste keer bloedde. Ik vertelde het aan niemand en haalde een maandverband uit mijn moeders lade. Het was op een zaterdag en ‘s avonds gingen we naar de misviering. Terwijl we daar zaten en de priester vooraan, ver weg van onze bank, zijn solitaire rituelen stond uit te voeren, boog ik zijdelings naar mijn moeder toe en fluisterde ik mijn geheim in haar oor. Het was alsof ik die gewijde ruimte nodig had, het schip van de kerk dat ons omhulde als een schoot, de gedempte atmosfeer, de zijdelingse positionering, dichtbij maar toch niet confronterend direct, om mij bloot te geven en mijn intrede in het vrouw-zijn te kunnen delen.
Deze gebeurtenissen tonen aan dat onze innerlijke roerselen, veranderingen en overgangen, als ze niet omkaderd worden met rituelen en verhalen, op andere manieren naar buiten komen: in droombeelden of verrassende uitspraken bijvoorbeeld, of ze zoeken gelijkwaardige, ‘gewijde’ sferen op. Deze vroege ervaringen droegen ertoe bij dat ik later in mijn leven gepassioneerd raakte door de kracht van rituelen en ceremonies, en het werd een van mijn kernthema’s als journaliste, schrijfster, therapeut en ritueelbegeleider.
Stel je voor hoe krachtig deze overgangen zouden kunnen zijn, als we meer mensen, jong of oud, zouden kunnen begeleiden met verrijkende rituelen die het persoonlijke met het collectieve verbinden en die ons toelaten zowel kwetsbaar als sterk te zijn. Rituelen die ons in aanraking brengen met het diepe mysterie van de schepping, terwijl we onze gewone en tegelijk sacrale levens leiden.
Een uniek moment vraagt om een apart gebaar
Voor het eerst menstrueren, dat is iets bijzonders. Een uniek moment dat vraagt om een apart gebaar. Groot of klein, symbolisch of heel gewoon. Ieder meisje is anders en dat mag. Het belangrijkste is dat we dit bijzondere moment niet zomaar voorbij laten gaan en dat we het als een positief gebeuren bekrachtigen: met een etentje, een geschenk, een symbool of een ritueel. Uiteraard heeft menstrueren ook vervelende kanten en dat mag ook gezegd. Tegelijk is die eerste menstruatie een unieke levensovergang die de vrouwelijke creatieve cyclus laat openbloeien. Het vieren waard!
Enkele ideeën ter inspiratie:
– Bak een taart en vier feest.
– Maak haar lievelingseten klaar, misschien zelfs een driegangenmenu.
– Geef haar een bijzonder cadeau: een sieraad, een sjaal, een mooie doos om haar menstruatiespullen in op te bergen.
– Geef haar een verwenmand met allerlei lekkers: een zachte zeep of parfum, massageolie, een boek of tijdschrift, wat lekkers, et cetera.
– Maak een bad voor haar klaar met heerlijke kruiden. Masseer haar handen, voeten, rug of als je heel close bent en ze zich er prettig bij voelt, geef haar een volledige lichaamsmassage.
Je kunt eventueel wat extra symboliek toevoegen om haar te laten voelen dat ze gesteund wordt door jou en door een breder netwerk van vrouwen:
– Geef haar een speciale theekop en vertel haar dat ze wanneer ze die ene kop uit de kast pakt en aan tafel komt zitten, dat ze dan aan jou laat weten dat ze behoefte heeft aan wat tijd samen en een goed gesprek van vrouw tot vrouw.
– Geef haar een juweel met extra symbolische betekenis: een cirkelvormig juweel dat symboliseert dat ze nu is toegetreden tot de kring van alle vrouwen die haar zijn voorgegaan, een juweel met een rode steen of maansteen, verwijzend naar de menstruatiecyclus.
– Gebruik rozen om de speciale betekenis van deze overgang uit te drukken: geef haar evenveel witte rozen als haar leeftijd min één en voeg één rode roos toe. Of wees creatief en vertel met witte, roze of rode rozen een verhaal over de schoonheid en de ‘pijn’ van deze overgang, want er zijn nu eenmaal geen rozen zonder doornen.
Als je dochter open staat voor ceremonies en rituelen (een beetje verlegen zijn hoort erbij, dat is normaal) dan kun je een grotere ceremonie of ritueel ontwerpen om deze initiatie te symboliseren en te vieren. Een moeder die ik ooit interviewde, vertelde over het ‘13-feeënritueel’ dat ze voor haar dochter organiseerde, geïnspireerd door het sprookje van Doornroosje. Dertien vrouwen ondersteunden en wijdden haar dochter in met speciale gebaren en verhalen. Een andere moeder zocht een plek op in de natuur bij een riviertje. De aanwezige vrouwen maakten een kring, spraken hun wensen en zegeningen uit, tilden het meisje op en wiegden haar. Daarna bliezen ze kleurrijke zeepbellen over haar hoofd.
Verrijkende rituelen voor jezelf, je familie of je gemeenschap
Omdat we in onze moderne samenleving zoveel van deze taal zijn kwijtgeraakt, is het niet altijd makkelijk om weer aan de slag te gaan met rituele en symbolische handelingen. We voelen er ons vaak ongemakkelijk bij. Daarom heb ik mijn boeken over rituelen geschreven, geef ik webinars over het creëren van rituelen en daarom bied ik ook rituele coaching aan om mensen te helpen om zinvolle ceremonies en rituelen te creëren. Om je te helpen bij het creëren van verrijkende rituelen voor jezelf, je familie of je gemeenschap, schreef ik de Mini-gids Ceremonies & Rituelen Creëren voor jezelf, je familie of je omgeving. Je kunt deze gratis downloaden: payhip.com/b/6O0t4
Over de auteur
Carla Rosseels (België) is auteur, psychotherapeut en ritueelbegeleider, gespecialiseerd in rituelen en vieringen. Ze publiceerde verschillende boeken in het Nederlands over dit onderwerp, zoals Rituelen Vandaag, Afscheid en Natuurrituelen. Ze heeft ook e-books beschikbaar in het Nederlands en Engels (kijk op payhip.com/CarlaRosseels). Momenteel woont Carla in Northland, Nieuw-Zeeland, waar zij celebrant is voor bruiloften en andere ceremonies; in het Engels, Frans, Duits, Spaans en Nederlands. Meer info? Kijk op carlarosseels.com en/of carlarosseelstherapist.com.Voor Period! schreef Carla Rosseels ook een artikel over initiatierituelen bij de Apache-indianen.
Meer ervaringsverhalen lezen?
Eisprong. Sperma. Penis. Getver!, door Mary Novaria
Reden voor een feestje, door Robyn Jones
Waarom schaam ik me zo?, door Amy Verkerk
Zelf een gastblog schrijven? Check de spelregels.
Foto opening: Shutterstock. Portret: Carla Rosseels.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.