Waar armoede is, is automatisch ook menstruatiearmoede. Is het uitdelen van gratis producten de oplossing? Of is er meer nodig? Neighborhood Feminists nam de situatie in Amsterdam onder de loep en publiceerde de resultaten in het onderzoeksrapport Amsterdam Menstrueert. Frankie Hermsen van Neighborhood Feminists legt uit wat de bevindingen en de vervolgstappen zijn.
– DOOR FRANKIE HERMSEN –
Dat menstruatiearmoede een groot probleem is in Amsterdam, wisten wij al lang bij Neighborhood Feminists. Onze stichting richt zich al drie jaar op het bestrijden van menstruatiearmoede in Amsterdam door het maandelijks steunen van ongeveer 825 mensen met essentiële menstruatieproducten.
De vraag is echter groter en blijft bovendien toenemen. Daarom blijven we ons ook inzetten voor structurele veranderingen. Om een duidelijker beeld te krijgen van de omvang van het menstruatiearmoedeprobleem in Amsterdam, hebben wij in samenwerking met onderzoeksbureau Opinium een kwantitatief onderzoek uitgevoerd, dat in oktober 2022 werd gepubliceerd. De resultaten waren schokkend, vonden wij.
De Amsterdam Menstrueert onderzoeksresultaten
Gebaseerd op de antwoorden van 870 respondenten, laat ons Amsterdam Menstrueert-onderzoek zien dat maar liefst 27% van de menstruerende mensen in de hoofdstad zich het afgelopen jaar op enig moment geen menstruatieproducten kon veroorloven.
Meer dan één op de drie mensen (38%) kon dit wel maar had er moeite mee, en twee op de vijf (41%) van de respondenten kon zich de producten nu moeilijker veroorloven dan zes maanden geleden. Meer dan drie op de vijf (63%) mensen die menstruatieproducten niet of nauwelijks konden betalen, of moeite hadden om deze te vinden, hebben hun toevlucht moeten nemen tot alternatieven voor hun gebruikelijke menstruatieproducten. De helft (50%) van deze groep heeft toevlucht genomen tot wc-papier – in de leeftijdsgroep 12-17 jaar was dit zelfs een zorgwekkende 70%.
Daarnaast moest meer dan een derde van de mensen die moeite hebben hun menstruatieproducten te betalen besparen op boodschappen en meer dan een kwart op huishoudelijke producten. Het onderzoek laat ook zien dat menstruatiearmoede gepaard gaat met veel schaamte, en gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.
Initiatiefvoorstel: gratis menstruatieproducten én stigma tegengaan
Een meerderheid van de Amsterdamse gemeenteraadsleden heeft inmiddels gehoor gegeven aan onze bevindingen. Op woensdag 9 november j.l. hebben de Amsterdamse afdelingen van GroenLinks, Bij1, PvdA, D66, PvdD, Lijst Kabamba en DENK gezamenlijk een initiatiefvoorstel ingediend waarin wordt opgeroepen menstruatieproducten vrij beschikbaar te maken voor wie ze nodig heeft, ongeacht gender-identiteit of juridische status.
De raadsleden erkennen de urgentie van het probleem en halen daarbij ons onderzoek aan. De indieners hebben de wethouder gevraagd hoe gratis menstruatieproducten verstrekt kunnen worden, op publieke plekken en door de stadspas, zonder dat dit ten koste gaat van bestaande armoedebestrijdingsinitiatieven. Ook wordt opgeroepen een voorlichtingscampagne vorm te geven om bewustwording te bevorderen en het stigma rond menstruatie én menstruatiearmoede tegen te gaan. Om mensen nu al te kunnen helpen, is gevraagd 50.000 euro vrij te maken voor een proefproject rond het verstrekken van gratis menstruatieproducten. Dit amendement is met ruime meerderheid van stemmen aangenomen.
Hoe nu verder?
Menstruatiearmoede is zeker niet de enige vorm van armoede. Wij vinden dat het verhogen van het minimumloon de belangrijkste stap is die de overheid kan zetten tegen alle vormen van armoede, inclusief menstruatiearmoede. Bij gebrek aan nationaal beleid, en door de snel stijgende kosten van levensonderhoud, moeten gemeenten het hardnekkige probleem van menstruatiearmoede aanpakken. Mensen die menstrueren hebben menstruatieproducten nodig als basisbehoefte. Niemand zou in een welvarend land als Nederland – in een stad als Amsterdam – moeten worstelen met het verkrijgen van maandverband of tampons.
Met het initiatiefvoorstel hopen wij een begin te hebben gemaakt om iedere Amsterdammer die dat nodig heeft, toegang te geven tot menstruatieproducten. Hopelijk wordt dit in meer gemeenten opgepakt, want menstruatiearmoede is een landelijk probleem. En laten we duidelijk zijn: het verstrekken van gratis producten alleen is niet genoeg. Verbeterd onderwijs en bewustwordingscampagnes over menstruatie moeten onderdeel zijn van de oplossing. Om zo het stigma rondom dit onderwerp te verminderen en bewustwording over menstruele gezondheid, en mogelijke serieuze gezondheidsproblemen, te vergroten.
Uiteindelijk is een einde maken aan menstruatiearmoede niet alleen een zaak van volksgezondheid, maar ook van gelijkheid.
Over de auteur
Deze gastblog is geschreven door Frankie Hermsen (hen/hun), vrijwilliger bij Neighborhood Feminists, een organisatie die lokale projecten met directe impact tegen menstruatiearmoede opzet vanuit een feministisch, intersectioneel en antiracistisch perspectief. Kijk voor meer informatie en het volledige Amsterdam Menstrueert-rapport op NeighborhoodFeminists.com.
Illustraties: Anneloes Dijkman via Neighborhood Feminists.
Meer meningen over menstruatie?
Menstruatievoorlichting voor peuters? Gewoon doen
Menstruatieverlof: goed idee of niet?
Menstruatieapps: deleten of niet?
Gender en gezondheid: de rode draad
Totaal andere gastblogs lezen?
Eisprong. Sperma. Penis. Getver!, door Mary Novaria
Reden voor een feestje, door Robyn Jones
Waarom schaam ik me zo?, door Amy Verkerk
Zelf een gastblog schrijven? Check de spelregels.
Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.