Sorry! We hebben gelogen. Bij eerdere jaaroverzichten zeiden we namelijk ook al dat er niet eerder in de geschiedenis zoveel (media)aandacht voor het onderwerp menstruatie was geweest. Maar toen was 2019 dus nog niet begonnen. Van menstruatiearmoede tot tamponkunst: 2019 is met stip het beste menstruatiejaar ooit. Zeker voor Nederlandse begrippen. Nieuwsgierig naar de highlights? Check het Period! Jaaroverzicht 2019. Kleine disclaimer: we wilden er geen encyclopedie van maken, dus de lijst is lang niet volledig. Aanvullingen zijn altijd welkom!

Januari: doden in menstruatiehut

Het jaar 2019 begint slecht. In januari sterven een vrouw en haar twee zoontjes in een zogenaamde menstruatiehut in Nepal. Vermoedelijk zijn ze door rookvergiftiging omgekomen; de vrouw had namelijk een vuur gemaakt tegen de kou. Hoewel de eeuwenoude traditie chaupadi (het uit huis verbannen van menstruerende en pas bevallen vrouwen; ook bekend als chauppadi) al sinds 2005 bij de wet verboden is, is het in afgelegen Nepalese gebieden nog altijd aan de orde van de dag.

Februari: Oscar voor menstruatiefilm

De film Period. End of Sentence van de Iraans-Amerikaanse regisseuse Rayka Zehtabchi wint een Oscar in de categorie ‘Beste korte documentaire’. De 25 minuten durende docu gaat over de impact van menstruatie op het leven van meisjes en vrouwen op het Indiase platteland én over de nieuwe maandverbandmachine die het vrouwen daar mogelijk maakt hun periode op een hygiënische, milieuvriendelijke en betaalbare manier te managen. Period. End of Sentence is deze maand ook te zien op Netflix. Meer menstrual movies? Check Padman of het period drama Mary Queen of Scots. In februari wordt ook bekend gemaakt dat er een period-emoticon komt.

Maart: aandacht voor o.a. endometriose

Maart is natuurlijk Endometriose Awareness Month. Naast endometriose, een chronische aandoening waarbij op baarmoederslijmvlies lijkend weefsel buiten de baarmoederholte groeit, is er deze maand ook aandacht voor menstruatiearmoede en de impact van menstruatie op het dagelijks leven. In Engeland kondigt politicus Philip Hammond namelijk aan dat meisjes op middelbare scholen vanaf 2020 toegang krijgen tot gratis tampons en maandverband. In Nederland brengt een enquête onder leiding van gynaecoloog Bertho Nieboer aan het licht dat maar liefst een derde van de ruim 42.000 ondervraagde vrouwen rondom de menstruatie beïnvloed wordt in het dagelijks functioneren.

April: Period! bestaat vijf jaar

Hieperdepiep hoera! Period! magazine bestaat vijf jaar. De Nederlandse editie dan; de Engelse editie is een jaartje jonger. Meer menstruatienieuws deze maand: in Nederland starten vier studenten een petitie om de menstruatiecup in het basispakket te krijgen. Zuid-Afrika snapt dat maandverband en tampons geen luxegoederen zijn en schaft de tampon tax, de 15% extra belasting op menstruatieproducten, af. In Canada wordt besloten dat alle scholen in de provincie British Columbia vanaf eind dit jaar gratis menstruatieproducten moeten aanbieden. Verder is april PMDD Awareness Month, met aandacht voor Premenstruele Dysfore Stoornis, de ergere vorm van PMS.

Mei: Kamervragen over menstruatie-armoede

Op 28 mei zijn er voor het eerst Kamervragen gesteld over menstruatiearmoede in Nederland, door PvdA-leden Lilianne Ploumen en Gijs van Dijk. Feministisch platform De Bovengrondse heeft signalen ontvangen dat ook in Nederland menstruatiearmoede voorkomt en gaat op onderzoek uit. Later dit jaar, in november, zal uit dit onderzoek blijken dat menstruatiearmoede inderdaad ook in Nederland leeft.

Juni: Nederlands onderzoek over productiviteitsverlies door menstruatieklachten gaat viraal

De resultaten van het tweede deel van het onderzoek onder leiding van gynaecoloog Bertho Nieboer, over productiviteitsverlies door menstruatieklachten, gaan de wereld over. Van Nieuw Zeeland tot Canada en van CNN tot People Management Magazine, iedereen heeft het over het feit dat vrouwen door menstruatie gemiddeld 8,9 dagen per jaar minder productief zijn aangezien ze ziek zijn op de zaak. De daadwerkelijke afwezigheid door ongesteldheidsklachten, gemiddeld 1,3 dagen per jaar, valt enorm mee, aangezien je zo’n 65 dagen per jaar menstrueert.

Juli: menstruatiecups blijken goed alternatief voor tampons of maandverband

Een grootschalig Brits review-onderzoek heeft bewezen dat menstruatiecups even veilig en betrouwbaar zijn als tampons of maandverband. Voor de studie, gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet, analyseerden de auteurs 43 onderzoeken en rapporten met daarin gegevens van 3.300 vrouwen. De conclusie: de herbruikbare en op den duur goedkopere menstruatiecup is, mits correct gebruikt, een veilig alternatief. Cups zijn nog niet zo bekend als tampons en maandverband, maar winnen de laatste tijd enorm aan populariteit, met name bij milieubewuste menstrueerders.

Augustus: voor de eerste keer menstruatiebloed op TV in Australië

Maandverbandmerk Libra komt met een reclamespot waarin onder andere bebloed ondergoed en bloed op een vrouwenbeen te zien is. Dit is de eerste keer dat menstruatiebloed op TV in Australië te zien is; hiervoor werd blauwe vloeistof gebruikt. Het spotje, onderdeel van de #bloodnormal campagne, krijgt lof, maar ook flinke kritiek: meer dan 600 Australiërs beklagen zich over ‘het misselijkmakende filmpje’. Ad Standards, de Australische versie van de Reclame Code Commissie, oordeelt echter dat de reclamespot aan alle regels voldoet. In Nederland praat 3FM-dj Angelique Houtveen deze maand als eerste Nederlandse BN-er op de radio over haar endometriose. Een trendbreuk. In andere landen breken beroemdheden al veel langer een lans voor het onderwerp.

September: Endometriose stichting pleit voor verplicht menstruatieonderwijs

Op 23 september biedt de Endometriose Stichting een petitie met meer dan 1.400 handtekeningen aan bij de Tweede Kamer. Goal: verplichte les over menstruatie op Nederlandse middelbare scholen. In Amerika, Nieuw Zeeland en (vanaf 2020) het Verenigd Koninkrijk wordt al standaard menstruatie-onderwijs gegeven. Ook deze maand: het V&A museum in Londen neemt de Tampax menstruatiecup op in de kunstcollectie en de Finse tiener Ronja Holopainen wint de EUCYS Bioeconomy Prize met haar uitvinding EcoMe, een herbruikbaar bio-maandverband gemaakt van zeesponsjes en siliconen.

Oktober: tamponverpakking wordt genderneutraal

Procter & Gamble, dat onder andere Always-maandverband produceert, besluit het venussymbool (een cirkel met kruisje eronder, het vrouwelijke symbool) van de verpakking te halen. Dit doen ze naar aanleiding van kritiek op Twitter van transgenders; niet iedereen die menstrueert is immers ook vrouw. Thinx gaat nog een stapje verder met genderneutraal menstrueren en komt met een reclamefilmpje dat ongestelde mannen toont. Op 19 oktober is het voor de eerste keer National Period Day: in 50 Amerikaanse staten wordt aandacht gevraagd voor het recht op een waardige menstruatie. Nog een doorbraak: in de staat New York wordt een wetsvoorstel ondertekend dat fabrikanten van menstruatieproducten verplicht stelt de ingrediënten van hun product op de verpakking te vermelden. Fabrikanten krijgen anderhalf jaar de tijd hun verpakkingen aan te passen.

November: aandacht voor bloedserieuze HMB-klachten én voor de vagina

In Nederland staat de gehele maand november in het teken van de voorlichtingscampagne Bloedserieus. Deze campagne roept vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies (HMB) op hun verhalen te delen. Maar liefst 1 op de 5 vrouwen tussen de 35 en 55 jaar heeft last van HMB, maar slechts iets meer dan de helft gaat ervoor naar de huisarts. Ook bloedserieus: het onderzoek van Plan International Nederland, naar menstruatiearmoede in Nederland. Plan International heeft de veelbesproken ongesteldheids-emoji er eindelijk door. In Engeland gaat het deze maand over vagina’s: in Camden Town (Londen) opent op 16 november ‘s wereld’s eerste vaginamuseum de deuren. Florence Schechter vond het oneerlijk dat er wel een penismuseum is (in IJsland), maar geen vaginamuseum, dus besloot ze er zelf eentje op te richten. De eerste expositie heet Muff Busters: Vagina Myths and How to Fight Them. In Duitsland wordt de tampon tax (het hogere btw-tarief voor menstruatieproducten) afgeschaft.

December: Nederlands kunstmagazine maakt tamponnummer

Een doodgewoon product aan 20 kunstenaars sturen zodat zij het extra-ordinary kunnen maken. Dat is het idee van kunstmagazine Ordinary. In het negende nummer staat de tampon centraal. Het resultaat: geweldige foto’s. Zo is er een tampon met rode vlek als kurk in een halflege wijnfles, een mandje tampons tussen groente op de markt en zelfs tampons bestrooid met disco-dip. In december neemt de Rotterdamse wethouder Judith Bokhove het onderzoeksrapport van Menstruatie Voorlichtingsinstituut in ontvangst over de invloed van de menstruatiecyclus op leerprestaties en ziekteverzuim op scholen. Verder deze maand: het antwoord van minister Bruins op de Kamervragen over menstruatiearmoede in Nederland. Ook internationaal staat het onderwerp op de politieke agenda. In Nepal pakt de politie de zwager van een vrouw die in een menstruatiehut stierf, op. Het is de eerste arrestatie in verband met chaupadi. Bij een veroordeling kan de man drie maanden cel en een boete van zo’n 25 euro krijgen. Wordt vervolgd!

Meer leesvoer? Check deze rubrieken:
Kunst
Cultuur
Facts & Figures
Body & Mind
Quotes
Humor
Global
Shopping
Spotlight

Illustratie: Shutterstock.

Period! is een onafhankelijk, online magazine over de menstruatiecyclus. De informatie op Period! vervangt geen medisch consult. Raadpleeg bij medische klachten altijd een arts. In redactionele artikelen kom je soms affiliatielinks tegen. Gesponsorde samenwerkingen vind je in de categorie Spotlight. Heb je vragen? Kijk dan even op onze contactpagina.